ГАЗ-3309 ЕГЕРЬ (Газон) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Компания «Фаворит Сервис» занимается сборкой и реализацией различной спецтехники на базе ГАЗ-33081 Егерь. Имеется в продаже и просто шасси, без надстроек. ГАЗ-33081 ЕГЕРЬ (Садко) – высокопроходимый автомобиль с двумя ведущими мостами (колесная формула 4х4), безопасный, надежный, адаптированный для сурового климата. Шасси ГАЗ Егерь и Садко, под номером 33081, практически одинаковы. У Егеря шасси более длинное за счет сдвоенной кабины. По грузоподъемности Егерь проигрывает Садко на 500 кг. Наша компания имеет собственное производство и производит установку на ГАЗ-33081 краново-манипулируемую установку. ГАЗ-33081 с КМУ применяется для осуществления погрузочно-разгрузочных, ремонтных работ. Машины нашли применения в российской армии для перевозки служащих, в коммунальной сфере, всевозможных ремонтных службах, благодаря сдвоенной кабине. Автомобиль ГАЗ Егерь обладает следующими техническими характеристиками
Информацию по ценам, комплектациям, гарантийным срокам, а также срокам производства и поставки уточняйте у наших менеджеров по тел. 8 (831) 279-95-00 (многоканальный).
|
Новости Сахком. Сахалин.Инфо
14 декабря
11:20 14 декабря 2021
9989 6 weekly
11:18 14 декабря 2021
2 4528
Юные сахалинцы еще могут попасть в гости к Деду Морозу
11:06 14 декабря 2021
4027 7
Сахалинцам предлагают подгузники Yoshioki с доставкой на дом
11:06 14 декабря 2021
2 5050 4
Сахалинские красоты завоевали девять наград конкурса «Диво России»
10:50 14 декабря 2021
2 3657
Южно-сахалинская управляющая компания три года не может устранить протечку крыши
10:50 14 декабря 2021
2065
Россия вслед за Сахалином займется созданием инвестпорталов
10:36 14 декабря 2021
43264 1 52Sakh. com опробовал горки «Аква Сити», который вот-вот откроется
10:14 14 декабря 2021
5303
В Сахалинской области за сутки от ковида умерли три человека
10:05 14 декабря 2021
1 2911
В Костромском потушили дом и хозпостройку
09:59 14 декабря 2021
1916
Сахалинцам предлагают погасить долги перед энергетиками
09:37 14 декабря 2021, обновлено 15:27 14 декабря 2021
3256
В сахалинских селах восстанавливают энергоснабжение после циклона
09:01 14 декабря 2021
12925 9
Закрытие магазина игрушек «Мама, купи!»: скидки до 80% и детская одежда в подарок
08:36 14 декабря 2021
2 11596
Дмитриев должен Болутенко из-за продажи доли в сахалинской «Хоноке»
08:18 14 декабря 2021
1 8355
Мэрия Южно-Сахалинска требует с области 186 миллионов за спиленные деревья
13 декабря
22:54 13 декабря 2021
18301Россиянам, неофициально переболевшим ковидом, начнут выдавать сертификаты
21:57 13 декабря 2021
8675
Госдума не успеет принять закон о QR-кодах до конца года
20:31 13 декабря 2021
24433
На фоне высокой инфляции на Сахалине увеличили прожиточный минимум
20:14 13 декабря 2021, обновлено 15:51 14 декабря 2021
1 64556
На Сахалине МЧС и полиция тянут с поисками пропавших в море людей
19:49 13 декабря 2021
1 6541
Попытка №2: «Горный воздух» снова открыл трассы для катания
18:59 13 декабря 2021
1 8155
Будущий цементный завод вошел в ТОР «Южная» на Сахалине
18:46 13 декабря 2021
4 6419
Сахалинскую школьницу наградили за спасение сестры при пожаре
18:38 13 декабря 2021
1 5562
Проект сахалинского лесопромышленного комплекса согласован на очередном этапе
18:33 13 декабря 2021
3 3860
На Сахалине не торопятся обеспечивать дороги сотовой связью
18:11 13 декабря 2021
3 3404
Оптоволокно проникло почти во все уголки Сахалинской области
17:54 13 декабря 2021
1 3817
За падающий с крыш лед накажут коммунальщиков Поронайского района
17:46 13 декабря 2021
1627 16
Менуэты и тамбурин показали сахалинцам на фестивале старинной музыки
17:33 13 декабря 2021
3 6088
Сахалинские семьи, «усыновившие» пенсионеров и инвалидов, получили 9 миллионов
16:39 13 декабря 2021
3 3305
Ветерана Великой Отечественной войны Владимира Сичкаря поздравили с 94-летием
16:28 13 декабря 2021
1 3570
Сахалинцы готовы содержать 60 дворов, лишь бы их отремонтировали
16:18 13 декабря 2021
5744
1400 человек в Сахалинской области лечатся от ковида
16:12 13 декабря 2021
2729 5
Итоги конкурса «Я — за ЗОЖ» подвели в Южно-Сахалинске
16:11 13 декабря 2021
1 2632
Более 5 тысяч сельских пенсионеров съездили к врачу за бюджетный счет
15:56 13 декабря 2021
29619
Снежный циклон не покинет Сахалин и завтра
15:37 13 декабря 2021
1 4091
В Сахалинской области перевыполнили план по медпомощи пенсионерам
15:09 13 декабря 2021
1 10106
Гериатрический центр откроется на Сахалине в 2022 году
14:57 13 декабря 2021
321
В Южно-Сахалинске назвали победителей первого этапа чемпионата WorldSkills Russia
14:22 13 декабря 2021
12379 6
О хамстве врачей и огромных счетах за тепло рассказали томаринцы Лимаренко
14:11 13 декабря 2021
2533 10
Сахалинки три дня простреливали и зачехляли
14:09 13 декабря 2021
1 2036
Сахалинские связисты готовятся к армейским международным играм
13:47 13 декабря 2021
2 22871 1
«Егерь» вылетел с ледяной дороги по пути в Южно-Сахалинск и перевернулся
13:47 13 декабря 2021, обновлено 19:13 13 декабря 2021
7954
Чья халатность привела к нападению собак на ребенка в Ногликах, выяснит следствие
13:37 13 декабря 2021, обновлено 14:30 13 декабря 2021
18226
Сахалинка обокрала 79-летнюю соседку, пока медики пытались ее спасти
13:31 13 декабря 2021
4411 5
О тех, кто поднимал область, расскажут сахалинцам
13:18 13 декабря 2021
2556 10
Теннисисты Сахалина поборются за звание лучшего
13:08 13 декабря 2021
1672 10
Пять медалей всероссийской спартакиады завоевали сахалинские параспортсмены
13:08 13 декабря 2021
4 14916
Южно-Сахалинск избавляется от дорожных заграждений
13:01 13 декабря 2021
10030
Усиленная расчистка от последствий снегопада идет в Южно-Сахалинске
12:51 13 декабря 2021
2599
У охотоморского побережья Итурупа ожидается опасное волнение моря
Сыуаҡ көндәге боҙло ямғыр Хикәйә
Наргизәне Ғәзиз яратып алды.
Хәйер, тәүге ҡатынын да яратманы түгел, яратты. Һигеҙ йыл бергә йәшәнеләр, балалары булманы. Ғәзиз баштараҡ быға әһәмиәт бирмәй ине. Бала-саға ҡайғыһымы ни, заманы бит әллә ниндәй, кешеләр ярышып донъя етештерә башланы. Ҡалышҡы киләме ни? Өй күтәрәһе бар. Уныһына ингәс, мунсаһы, һарайы, гаражы кәрәк булды. Шунан машина алғыһы килде. Тиҫтер егеттәрҙең күбеһе машиналы. Кредитҡа алалар ҙа, бала-сағалы ла булып киткәс, тапҡандарын еткерә алмай бер булалар.Ғәзиз улай этләнмәне. Утыҙҙан үтер-үтмәҫ донъяһын сын-яһау итеп ҡорҙо ла алды. Ҡатыны ла сымыры, тапҡанын тәләфләмәне. Донъя көтөүгә харап әрһеҙ булды.
Ә артабан? Нисектер мәғәнәһеҙ булып китте Ғәзиздәрҙең тормошо. Ярар, ҡороп та ҡуйҙылар, ти, донъяларын. Кем өсөн тырыштылар һуң?
Ҡатынының да кәйефе төшә башланы. “Тикшереләйек, — тип әйтеп һалды ул берҙән-бер көн. — Ғәйеп кемебеҙҙә икән? Бәлки, дауаланып булалыр?” Район үҙәгендә Ғәзизде белмәгән кеше юҡ. Уңайһыҙландылар. Өфөгә барып тикшерелеп ҡайттылар. Икеһе лә һау-сәләмәт. Бала юҡлыҡтың сәбәбен таба алманылар.
Ҡатыны Рауза, кемдеңдер кәңәше менән, бер имсегә йөрөй башланы. “Була, балағыҙ була һеҙҙең”, — тип ҡайтарған. Әммә ҡатыны буйға уҙманы.
Мышҡылдаған саҡтары ла булды Раузаның, Ғәзиз тыя торҙо: “Мин һине былай ҙа яратам!” Шул көйө йәшәп ята бирҙеләр. Рауза Ғәзизде баланан артыҡ күреп тәрбиәләне. Бала хаҡында бүтән һүҙ ҡуйыртманылар. Рауза яңы ғына төҙөлгән мәсет менән ҡыҙыҡһынып китте. Ғәрәп алфавитын өйрәнде. Ҡыҙыҡҡас, йөрөһөн, тип уйланы Ғәзиз, өй эшенә өлгөрә. Рауза уның үҙен дә ылыҡтырмаҡсы булып ҡарағайны, һис күңеле тартманы. Ваҡыты етмгәйнеме икән?
Шулай ҙа бер саҡ гаражында булашҡанда, Рауза менән Файза еңгәһенең, ул күрмәй тип һөйләшкәненән Раузаның, Ғәзизгә белдермәһә лә, бала табыу уйынан һүрелмәгәнен аңланы.
— Ҡайғырмасәле, килен, бала юҡ тип. Ана, минекеләр, ни саҡлы ыҙаланып үҫтерҙек, сыҡтылар ҙа олаҡтылар. Бер Ильясыбыҙ ғына ауылда өй һалды. Ҡайнағаң менән икебеҙ генә торҙоҡ та ҡалдыҡ. Һаман булһа, алиментсы кеүекбеҙ. Береһенә машина кәрәк, икенсеһенә — фатир, өсөнсөһөнөң иренә эш юҡ. Әле булһа баш күтәргәнебеҙ юҡ. Һыйырҙы ла берәүгә генә ҡалдырып булмай. Һарыҡ-кәзәһен, ҡош-ҡортон ни саҡлым аҫырайбыҙ. Арып та китәбеҙ, балалар йәл, айҡаша бирәбеҙ. Шулай инде, булмаһа — кәрәк тиһең баланы, булһа — ғүмерең үҙеңдеке түгел. Әйтәләр бит, Рәсәйҙә бала-сағаһын пенсия йәшенә имен-аман алып барып еткергән ата-әсә генә арыу тип иҫәпләнә.
— Шатлыҡтарығыҙ ҙа күп бит, Файза еңгә. Йәй буйы шулар менән мәж киләһегеҙ. Байрамдарығыҙ күп. Әле береһенең тыуған көнө, әле икенсеһенең. Мин дә намаҙға баҫҡан һайын бәпес һорайым. Ғәзиз мәхрүм, уны ла йәлләйем. Беҙҙең дин һоранырға ҡушмай, булғанына шөкөр итергә ҡуша ла бит… Арыҫлан кеүек ирҙе биләп йәшә лә…
— Һораныу килешмәй, ти шул. “Һөйөклө итермен һорап алған балаңды, көйөклө итермен”, — тигән тиҙәрме шул… Йәшегеҙ үтеп бармай, булып та китер. Бөтөрөнмә! Беҙҙең Ғәзиз ауылда бер егет инде ул. Ҡыҙҙар ҙа күп аҫылынды муйынына. Һине яратып алды. Эсмәй. Нисәмә йәштәше боҙолоп китте. Беҙҙекеләр ул яҡҡа ныҡ. Ҡайнағаң да бирешмәне. Сабир мыжығыраҡ, әлбиттә…
Бөтөрөнә икән Раузаһы. Белдермәһә лә, эстән һыҙа, күрәһең.
Ғәзиз урман ҡараусы булып эшләй. Әлегесә әйтһәң — егерь. Урманды, тәбиғәтте ярата ул. Үҙ биләмәһенең һәр һуҡмағын, һәр яланын, һәр шишмәһен өйөндәге донъяһы кеүек белә. Арғыяр яланынан алыҫ түгел ерҙәге Томбойоҡ күле тирәһендә бәләкәйерәк өй һалып алды. Мейес сығартты. Тора-бара мунсаһын да рәтләп ҡуйҙы. Күлдә балыҡ ҡармаҡлап, һурпа бешереп ял итергә ярата. Раузаһы менән дә киләләр.
Бөтәһе лә ана шул күл буйынан башланды ла инде. Ул көндө урманын байтаҡ ҡыҙырып йөрөнө Ғәзиз. Арыны. Урман өйөнә арманһыҙ булып килеп инде лә, усаҡ яғып, сәй ҡайнатып эсте. Ятып торғайны, ойоған да киткән. Йәшен йәшнәгәнгә уянып китһә, гөбөрләтеп ямғыр яуа. Әллә ни ҙур ҙа түгел ине бит офоҡтағы болот. Ҡаралыҡҡа ҡара ине, ситләп үтеп тә китер кеүек ине. Әле бына төбө ҡупҡан мискәнән түгеләме ни! Ҡойҙо-ҡойҙо ла бер аҙ туҡтап торғандай итте. Ҡояш күтәрелде. “Урман юлын иҙҙе генә инде был яуыны, — тип уйланы Ғәзиз. — Һурыҡҡасыраҡ ҡайтырға сығырмын. Кисләтеп тә бара”. Ҡояштың күренеүе һәйбәт. Берәр сәғәттән юл ипкә килер ул. Ләкин… Күп тә торманы, күк йәнә ҡараңғыланды һәм боҙ яуырға тотондо. Бына бер ғәләмәт! Йәй уртаһында бит әле. Раузаның помидорҙары нишләй икән? Борсаҡ ҡынамы әле, турғай башы ҙурлыҡ барҙыр. Өй эсе ҡап-ҡараңғы булды. Ғәзиз кәрәсин лампаһына ут алды, мейескә бер аҙ утын ташлап ҡабыҙып ебәрҙе. Етмәһә, телефонын алмаған. Ярар, Рауза белә инде ул. Балыҡ ҡармаҡларын әйтеп киткәйне. Төшкөһөн балыҡ һурпаһы бешереп ашағайны. Әле лә бар әле ул. Шуны ашап алыр ҙа, ятыр ҙа йоҡлар. Ошо урман өйөндә ҡунып ҡалғаны бер бөгөнмө ни.
Өй мейесендә утын янһа, нишләп күңелле була икән ул? Ауылдағы өйҙәрендә газ. Ошо өйҙөң бәләкәй голландкаһында ут янһа, әллә ниндәй ләззәтле хистәргә бирелә Ғәзиз. Бигерәк тә сей утындың шартлап янғанын ярата ул. Ҡайын утын бигерәк матур итеп яна. Бышылдап, ыҫылдап ебәрә, шунан сарт та сарт иткән тауыштар сығара. Баяғы һурпаны йылытырға, сәй яңыртып алырға кәрәк.
Кемдер ишек ҡаҡҡандай булды. Ғәзиз тауыш биреп тә өлгөрмәне, ишек асылды ла, тупһала өҫтөнән шыбырлап һыу ағып торған ҡыҙ пәйҙә булды.
— Ғәзиз ағай, йылынып китәйем әле. Ныҡ өшөттө. Туңам, тип торам.
— Ин, ин! Кем әле һин? Нишләп йөрөйһөң бынауындай көндә?
— Наргизә мин. Ауылға ҡайтып бара инем. Автобусҡа һуңланым да. Көн матурҙа йәйәү ҙә бирешмәҫмен, тип уйлағайным… Бынау борсаҡҡа эләктем дә ҡуйҙым. Өшөттө. Йүгерҙем һеҙҙең өйгә табан. Үҙегеҙ булмаһағыҙ ҙа, ышыҡ табылыр, тип уйланым. Бында икәнһегеҙ. Йылы.
— Наргизә тиһеңме? Кем ҡыҙы һин?
— Лилиә менән Фәтихтыҡы…
— Ә-ә-ә… Минән ике класҡа алда уҡынылар. Ә һин Өфөлә йәшәйһеңме? Ни менән булаһың? Уҡып йөрөйһөңмө?
— Эшләйем. Районда. Медсестра булып.
— Алай икән… Һин анау бүлмәлә сисен. Кейемеңде мейес янына элербеҙ. Рауза апайыңдың берәй кейемен кейеп тор. Барҙыр. Табырһың.
Ҡыҙыҡайҙың ситса күлдәген һығып элделәр. Эҫе сәйгә Ғәзиз бал һалып болғатты. Башына таҫтамал урап алған ҡыҙға өҫтәл артында ғына текләп ҡарайһы итте. Кәрәсин шәме яҡтыһындағы ҡыҙыҡай фирғәүен ҡатынына оҡшап тора. Йөрәге леберләне лә китте Ғәзиздең. “Һылыу… — тип уйланы эсенән. — Кит, юҡты”, — тип ҡуйҙы шунан. Бала-сағаға ҡарап тертләп ултырасы…
Балыҡ һурпаһын йылытып ашанылар. Йылына төшкәс, ҡыҙыҡайҙың танауы мышырлап китте.
— Аяғыңдың табанын спирт менән ыуайыҡ, — тип өтәләнде Ғәзиз. — Бәлки, бер аҙ эсеңә лә төшөрөрһөң? — Үҙе Наргизәгә һынап ҡарап торҙо.
— Кәрәкмәй…
— Юҡ, ыуалайыҡ шулай ҙа. Ҡар өҫтөнән яланаяҡ йүгергәнһең бит. Был босоножка менән генә ни. Табаныңды ыуайыҡ та, йылы ғына итеп бөркәнеп ят. Бирешеп ҡуйырһың.
Наргизә тыңлаусан ғына юрған аҫтына сумды. Ғәзиз уның табанын, балтырҙарын спирт менән ыуҙы. Шул арала йөрәге алҡымына килде лә терәлде. Ниндәйҙер гонаһлы эске хәсиәте сикәһенә сиртергә тотондо. Һылыу кәүҙәне ҡосаҡлап йылытҡыһы, үҙенең йылы күкрәгенә ҡыҫҡыһы килеүен шәйләп, үҙен шелтәләп ҡуйҙы: “Гонаһлы булып ҡуй, йәме! Ахмаҡ!”
— Рәхмәт, Ғәзиз ағай, йылынып барам.
Ғәзиз үҙен саҡ тыйып ҡалды. Бала ғына бит әле. Аллам һаҡлаһын!
— Йоҡла, улайһа. Иртәнсәк юл һарҡығас ҡайтырбыҙ.
Ғәзиз төнө буйы йоҡламаны. Шым ғына ҡыҙыҡай янына барып, уға текләп торҙо. Төштән һуң ғына тотош урманды шомландырып, ергә боҙ борсаҡтары түгеп дыу килеп алған күк аяҙыны. Ҡыҙыҡайҙың йөҙө ай яҡтыһында алтынһыу төҫтә. Ирендәре асыла биргән. Йоҡлай. Рәхәтләнеп йоҡлап ята. Тын алышы тигеҙ, һиҙелер-һиҙелмәҫ кенә. Ғәзизгә Наргизә үҙенең ҡыҙы кеүек күренә биреп ҡуйҙы. Арҡаһынан дөпөлдәтеп кенә яратһаң инде. Ҡуй, йә уяныр. Аңламаҫ. Ни булһа ла, Ғәзиздең күңеленә әллә ниндәй үҙе лә аңламаҫ тойғолар ояланы.
Их, артабан ниҙәр булырын берәйһе әшкәрткән булһа ине ул шул көндө. Хәйер… Тыйып ала алыр инеме икән үҙен?
…Рауза Ҡөрьән-Кәримде өйрәнеүен дауам итте. Имсе Феклаға ла барғыланы булһа кәрәк. Файза еңгә генә ике арала йөрөүҙе өнәмәне.
— Һин, килен, ике арала буталаһың түгелме? Фекланы сихырсы тиҙәр ҙә инде. Тәүбә, әстәғәфирулла!
— Әлләсе… Үләндәр төнәтеп бирә ул…
— Беҙҙең ауылдар уға һуғылып бармай, шикләнә. Кемделер сихырлаған, имеш, тигән һүҙҙәр ҙә ишетелеп ҡала. Үләндәре килешеп китһә ярар ине.
Файза еңгә күнгәндәй итте. Бүтән һүҙ ҡуйыртманы. Йәше еткән, үҙе беләлер. Кешегә лә сығарманы. Кемдеке — уларҙыҡы. Ғәзиз ҡәйнешенән дә ни саҡлым изгелек күреп торалар. Ағасҡа, бесәнгә мохтажлыҡтары юҡ. Үҙҙәренең улы Ильяс Ғәзиз арҡаһында өй күтәреп сыҡты.
Бер аҙҙан Раузаның эсе беленә башламаһынмы! Эй шатландылар, эй ҡыуандылар. “Тьфу-тьфу!” тип, күҙҙән һаҡларға тырыштылар. Ғәзиздең былай ҙа һылыу йөҙө йәнә лә яҡтырып киткәндәй булды. Көн һайын ҡырынып ала, сәсен ай һайын район үҙәгенә барып, әллә ни формалы, әртистәрҙеке кеүек итеп алдыра. Килешеп тора үҙенә. Саҡ ҡына сал инә башлаған сәсе лә йөҙөн асып ебәргән кеүек. Күптән кеймәгән джинсы салбарын эҙләп алды. Егетме — егет! Ана бит, шатлыҡ кешене нишләтә!
Әммә… Бәхете икәү ине ул саҡ Ғәзиздең. Береһе — тыуасаҡ балаһы булһа, икенсеһе… Наргизә. Әллә нишләне ул теге урман өйөндәге осраҡлы осрашыуҙан һуң. Район үҙәгенә йышланы. Наргизәнең ауылға ҡайтыр мәлен һағаланы. Йәнәһе лә осраҡлы ғына ҡаршыһына килә лә сыға. Машинаһына ултырырға саҡыра. Ҡыҙыҡай шатланып риза була. Юл буйы хәбәр ҡуйырта Ғәзиз. Йәтеш кенә анекдотмы шунда, армияла булғандағы ҡыҙыҡтарымы, браконьерҙарҙы һағалауҙағы мажаралар һәм еңеүҙәреме — теҙә генә. Ҡыҙыҡай көлә. Йә ҡурҡып Ғәзизгә текәлә.
Тамам хыялый итте Ғәзизде Наргизә. Юҡ, ҡыҙыҡай уға ауылдаш ағай тип кенә ҡарайҙыр инде ул, ә Ғәзиз иһә уға үлеп ғашиҡ булғайны. Аңлай үҙе, нишләп аңламаһын ти. Был туҙға яҙмаған һәм ҡыуып та ебәреп булмаған кисерештәренең киләсәге юҡ. Телевизорҙан күреп белә, ҡалалағы ҡайһы бер кәзә тәкәләре, ҡартайғанда — тыртайған тигәндәй, бисәләрен айырып, йәштән кәләш ала икән ул. Бындайҙы Ғәзиз ризаһыҙ ҡабул итә ине. Ә үҙе… Ә үҙе эсендәге тәҡәтенә баш була алмай ыҙалана. Йәне-тәне менән Наргизә тип өҙөлөп бара.
Бер шулай ул Наргизәне ҡарауыллап тигәндәй көтөп алды ла, ҡайтырға сыҡтылар. Наргизә сәскәләр тотоп алған. Ғәзиздең ҡытығы килде лә китте. “Егете бүләк иткәндер. Барҙыр инде егете. Анауындай матур бул да. Ғәзиздең уйында ул булһа ла, Наргизәнең уйында Ғәзиз түгелдер бит инде”.
— Сәскәләр һиңә килешә. Сәскәләрең үҙең кеүек матур. Егетеңдең бүләгелер әле…
— Юҡсы. Эштә ҡыҙҙар бүләк итте. Тыуған көнөм бит.
— Ҡотлайым! — Эсендәге көнсөллөк бесәйе йыуашайып китте. “Көнләшергә ни хаҡың бар, ахмаҡ!” — тип ҡуйҙы үҙенә. Тик “Ҡыҙҙарҙың бүләге” тигәнгә шатланыуын да тоя ине. Ғәзиз машинаһын кире борҙо һәм райондың үҙәк урамына табан елдерҙе.
— Йомошоғоҙ бөтмәгәнме әллә, Ғәзиз ағай?
— Эйе. Мин хәҙер! — Үҙе “Универмаг”ка инеп китте һәм тиҙҙән килеп тә сыҡты.
— Миңә арҡаң менән борол, Наргизә, күҙеңде йом!
Ҡыҙ уға тултырыбыраҡ ҡараны ла боролоп ултырҙы. Ғәзиз уның муйынына алтын сылбыр тағып ҡуйҙы. Уны таҡҡан арала ҡулы Наргизәнең муйынына ҡағылғандан тотош тәне ҡалтыранып китте.
— Ғәзиз ағай…
— Нисә йәш тулды?
— Егерме… Уңайһыҙ…
Ғәзиз өндәшмәйерәк ултырҙы.
— Нисек әйтелгән әле бер шиғырҙа? “Һин минеке булып тыумаһаң да, һин минеке иттең донъяны. ..”
Юл буйы һөйләшмәнеләр…
…Ҡышҡыһын Ғәзиз урмандан ҡайтып кермәне тиерлек. Ҡурсаулыҡтан браконьерҙар эҙен һыуытманы. Йә вездеход, йә “Буран” санаһын эйәрләп, әле бер остан, әле икенсе остан ябырылып йонсоттолар. Әллә нисәмә ҡапҡан, әллә нисә селтәр, арҡыры тарттырылған тимер сым осратырға тура килде. Рауза ауырын сабыр ғына күтәрһә лә, йәше бара бит, больницала ла ятып алды. Ғәзиз уның янына барып торҙо. Наргизә хаҡында уйламаҫҡа тырышты. Шулай ҙа бер тапҡыр больница коридорында тап булыштылар.
— Һаумыһығыҙ, Ғәзиз ағай! — тигәнгә боролоп ҡараһа, Наргизә. Терт итеп ҡалды Ғәзиз. Ҡыҙыҡайҙың күҙҙәре әллә ҡалай, балалыҡтан сыҡҡан төҫлөрәк. Моңһоумы, һағышлымы шунда. Күҙҙәре йәм-йәшел, килеп тороп тәрән сөңгөллө. — Атай булаһығыҙ икән, ҡотлайым!
— Рәхмәт… Күренмәйһең дә…
— Әлләсе… Ошонда мин…
— Кейәүгә барманыңмы әле? — Ғәзиз ни тип һөйләшергә лә белмәй, шулай тип һорап ҡуйған булды.
— Юҡсы… Егеттәр юҡ бит…
Шулай тиешеүҙән ары китмәнеләр. Ғәзиз Наргизәнән ҡасан ҡайтырын да белешмәҫкә тырышып, хушлаша һалды. Ә йөрәге, ситлегенән сығырға теләгән ҡош һымаҡ, дөпөлдәп алып китте. “Тайырға, тая һалырға кәрәк, бәләһенән баш-аяҡ!”
Рауза март айында бушанды. Өй эсенә бәпес еҫе инде. Матур ғына малайҙары бар. Тас Рауза. Мәшәҡәте етерлек. Ғәзиздең дә тик торғаны юҡ. Һарыҡ салдырып, Ҡөрьән уҡыттылар, исем ҡуштырҙылар. Урал.
— Ышанмаһаң, ышан анау Феклаға, ибет, килен, — тип бер булды Файза еңгә. — Илаймы? Илаһын! Йәтеш бына. Бәпес тә бәпес тип ымһына инегеҙ. Бәпес шулай була ул, — тип уйынсалап төрттөрөп тә алды.
Фекланың ни ҡыҫылышы инде, тип көлөмһөрәне Ғәзиз эсенән. Икеһен дә сәләмәт тип таптылар. Бәпестең нисек барлыҡҡа килгәнен еңгәгә өйрәтергәме ни инде. Юҡ-бар тиһәң, ышана ла йөрөй ошо бисә-сәсә.
Йәшәү, ай аҙналары кеүек, ипкен-тулҡындарҙан тора, күрәһең. Ғәзиз яҙмышының әлеге осор тулҡындарында тирбәлде лә тирбәлде. Эйе, ваҡыты-ваҡыты менән теге рашҡылы көн, Наргизә, уның ай яҡтыһы төшкән йөҙө айырым бер ләззәт тулҡыны булып хәтере һәм күңеленә ҡағып-ҡағып китә лә, толҡа тапмағандай, кире төпкөлдәге, Ғәзиз үҙе генә белгән күңел мәмерйәһенә йәшенеп, юғала.
Йәй матур килде. Яҙғыһын Аҡҡаш шишмәһе ярынан алып яланғас түбәләс үренәсә ҡарағай үҫентеләре ултыртылды. Юғиһә, шишмә һайығайып бара. Ә бит ул кешеләрҙе, мал-тыуарҙы һуғарған йылғаға ҡоя. Шишмәләрең, йылғаң ҡороһа, ауылыңдың йәме ҡалырмы? Шуны аңлатып, өй беренсә йөрөп сыҡты Ғәзиз. Лилиә менән Фәтихтарға ла һуғылды. Наргизә күренмәне. Халыҡтың кемеһе ихластан, кемеһе һыңғырлап ҡына ағас ултыртыуҙа ҡатнашты. Уларға Ғәзиз бесәнлектәр тәғәйенләне. Күңеле булды. Ауылдаштары ла онотола барған дәррәү һәм берҙәм хеҙмәттән ҡәнәғәтлек кисерҙе.
Август етте. Уралдың ярты йәшен билдәләнеләр. Тамам үҫеп бара. Йылмая, алдаштыра.
Көн шундай матур. Ҡояш та ҡыҙыу әле. Урмандағы ихатаһына һыуһап килеп инде Ғәзиз. Усаҡ яғып сәйнүген аҫты. Оҙаҡ итеп күлдә йөҙҙө. Һыу әллә ниндәй бит ул. Уның тығыҙлығын көсәнеп тигәндәй ярып йөҙәһең, арыйһың да кеүек, ә ярға сыҡһаң, көндөҙгө арығандарың һыпырыла ла төшә.
Сәйҙе яйлап, өрә-өрә эсте Ғәзиз. Уйҙарға бирелде. Наргизә иҫенә төштө. Яйлап тоноҡлана бара уның һыны. Ғәзиздең күңел елкенеүҙәре лә һүрелеп бара шикелле. Шулай хәйерлерәк булыр. Ир кеше лә инде ул. Үҙенә-үҙе баш булырға тейеш.
— Ғәзиз ағай, күлегеҙ түләүле түгелме?
Әллә ҡолағына сағыла инде? Наргизәнең тауышы бит. Ғәзиз яр буйында ҡыҙынып ятҡан еренән һикереп торғанын һиҙмәй ҙә ҡалды.
— Юҡсы…
— Мин һикерҙем улайһа!
Наргизә йүгергән ыңғай сисенә-сисенә күлгә һикерҙе. Башта ҡыҙыуыраҡ, һуңыраҡ яйлабыраҡ йөҙөп, күл эсендә өйөрөлөп-сөйөрөлә, әйләнә-тулғана башланы.
— Бик ары китмә, кире йөҙөргә көсөң етмәй ҡуйыр!
Ҡыҙыҡай ниҙер әйтте буғай, Ғәзиз һүҙен аңғарманы. Эсендәге ни саҡлым көсәнеп, саҡ ойотоп ҡуйған тойғолары, ҡулсанан ысҡынырға яҫҡынған ҡош кеүек, ҡанат ҡағырға тотондо. Үҙе лә һиҙмәҫтән күлгә һикерҙе. Хәҙер, бына хәҙер барып етәсәк ул яҡты хыялдары янына!
Наргизә ярға табан боролдо. Ғәзиз дә. Ана ғына ул, бына ғына! Ғәзиздең аяҡтары ергә тейҙе һәм ул Наргизәне көтә башланы. Ҡыҙыҡай ауыҙындағы һыуҙы бөркөй-бөркөй йөҙә. Ә тамсылар, ҡояш нурҙарына һуғылып, йәйғор төҫтәренә инә.
— Наргизә! — Ғәзиз ҡыҙҙы, ҡорбанына ташланған ҡарсыға кеүек, ҡосағына ҡармап алғанын, ҡыҙҙың тотош кәүҙәһен үҙенә һеңдерерҙәй булып күкрәгенә ҡыҫҡанын, үҙен-үҙе онотоп үбә башлағанын аңғарырлыҡ хәлдә түгел ине…
…— Хәҙер нисек була һуң?.. — Бығаса бер өн дә сығармаған, тик Ғәзиздең ихтыярына буйһонған Наргизә шулай тип һорағанда, эңер төшкәйне инде. Муйынындағы алтын сылбыры төҫөндәге сәстәре аҡ мендәр өҫтөнә һибелгән. Алиһә… Ғәзиздең баянан бирле ике күҙе стенаға терәтеп ҡуйылған ҡушкөбәктә. “Атылһын да ҡуйһынмы икән? Бынан һуң нисек йәшәп булһын, ти? Бынан да ҙур бәхет уға бүтән бер ваҡытта ла тәтемәйәсәк. Ә унан башҡа нисек йәшәр? Мәғәнәһе булырмы был тормоштоң?”
— Ғәзиз ағай… — Ғәзиз йәнә Наргизәне ҡармап алды һәм уның ғәзиз дә, һөйкөмлө лә йөҙөнә яңынан өҫтән аҫҡа ҡарап, наҙлы ҡарашын төбәне. Һыуһынға ҡымыҙ эскәндәге кеүек ләззәт, танһыҡ ҡанмаҫлыҡ нәфсе булһа ла була икән.
— Ғәзиз генә бәпкәм бит һин минең… Алтын ғына ҡошсоғом. Яратаһыңмы мин алйотто? Саҡ ҡына булһа ла? Яратмайым, тиһәң дә бәхетлемен. Шул тиклем дә бәхетлемен! Саҡ ҡына… Яратаһыңмы һуң мине?..
— Саҡ ҡына түгел шул… — Наргизәнең күҙҙәренән йәш атылып сыҡты. Ғәзиз үҙе лә иланы ла ебәрҙе.
— Минеке һин хәҙер! Ишетәһеңме? Минеке! Минекеме, әйт!
— Эйе… Тик һин минеке түгел бит…
— Юҡ! Һинеке! Ҡол итһәң дә ризамын!..
— “Мөхәббәттә ҡолдар-батшалар юҡ, мөхәббәттә бар тик аллалар…”
— Үҙең сығарҙыңмы?
— Рәмзилә Хисаметдинованыҡы.
Йәнә бер көн, бер төндөң үткәне лә һиҙелмәне…
* * *
Ғәзиз килеп ингәндә, Лилиә ишек алдындағы өҫтәлдә алма турап ултыра ине. Фәтихы күренмәй. Наргизә Ғәзиз күренеү менән аласыҡҡа инеп китте. Оҙаҡ һүҙ башлай алманы Ғәзиз. Хәйер, һөйләшеүен һөйләштеләр. Бесән, мал-тыуар, хаҡтар тураһында һөйләштеләр. Юҡҡа ғына килмәгәндер Ғәзиз, Лилиә тынып ҡалды.
— Лилиә… Мин йомош менән килгәйнем… Эй, юҡ… — Ғәзиз Лилиәгә күтәрелеп ҡараманы башта. Бер аҙ тынып торҙо. Бәй, малай-шалай кеүек тота түгелме үҙен? Ә бит был өйҙөң ҡапҡаһынан ул яңы тормошҡа аяҡ баҫасағын ҡарар иткән. Уға Раузаның, улы Уралдың яҙмышын хәл итергә, Наргизә өсөн яуаплылыҡ алырға, кемдеңдер рәнйешен дә күтәрергә тура киләсәк.
— Лилиә, уратып тормайым, тураһын әйтәм дә ҡуям. Мин Наргизәне яратам.
— А-атаҡ!.. — Лилиә телһеҙ ҡалғандай булды. — Фәтих!
Ваҡиға ауыр төҫ алды. Мәктәптә физрук булып эшләгән Фәтих Ғәзиздең яғаһына йәбеште. “Ҡарт алаша! Оятһыҙ!” — тип сәрелдәгән Лилиә иларға тотондо. Ғәзиз менән Фәтих көрмәкләшеп киттеләр. Аласыҡтан йүгереп килеп сыҡҡан Наргизә атаһының муйынына аҫылынды.
— Мин Ғәзиз ағайҙы яратам! — Наргизәнең тауышы һәммәһен дә айнытып ебәрҙе.
Ҡалғанын бик хәтерләмәй Ғәзиз. Наргизәнең уның етәгендә ҡапҡанан сығып машинаға ултырыуын, икәүһенең урман өйөнә килеп инеүҙәрен дә яҙа-йоҙа ғына хәтерләй.
Утрауҙа тороп ҡалған кеүек булдылар. Уларҙың мөхәббәт ҡыуышы тирәһенә берәү ҙә юламаны. Көҙ етеп бара. Ошо өйҙө ҡыш сығырлыҡ итеп йылытып алырғамы икән? Электр юҡ…
Өсөнсө аҙна китте тигәндә Сабир ағаһының “Тр-р-р” тигән тауышы ишетелде. Файза еңгәне лә ултыртып алған. Ғәзиз ҡаршыларға сыҡты. “Ҡурҡма!” — тине үҙе Наргизәгә.
— Әйҙә, һөйләшәйек!
— Инегеҙ…
Ағаһы күл яғына ыңғайланы, Ғәзиз уның артынан эйәрҙе. Оҙаҡ һәм ҡаты һөйләштеләр. Сабир, ҡыҙып китеп, һелтәнә биреп тә алды. Һәр кем үҙ хәбәрен ҡайырҙы. “Яратам, теләһә нишләтегеҙ!” Ғәзиз шул һүҙенән ҡайтманы. Шымып ултырҙылар. Кис етеп, күлдә баҡалар баҡылдаша башлағайны инде.
— Атайҙың өйө тик тора. Шунда ҡайт. Урманда күпме йәшәргә була? Ромео… — тип урынынан ҡуҙғалды ағаһы. — Вәт, егеттәр. Күрмәгәнеңде күр инде, ошо ахмаҡ арҡаһында. Бәхетле булғыһы килә икән дә! Ә кемдең бәхетле булғыһы килмәһен? Нәфсене тыя белеү юҡ!
— Ғәзиз ҡәйнеш… — тип ауыҙ асҡан Файза еңгәне Сабир тыйҙы.
— Ҡыҫылма! Ырыуҙа булмағанды. Йәше башынан ашҡан. Үҙ дилбегәһен үҙе тартһын! Әйҙә, ултыр арбаға! Бирҙеңме күстәнәстәреңде?
Ағаһы менән еңгәһе сәй эсеп тә торманылар. Ғәзиз еңгәһенән: “Рауза нишләй? — тип һорап өлгөрҙө. — Илайҙыр инде…” “Юҡсы! Ир тип илап ултырырға ни…” Файза еңгә лә эре тотто үҙен. Ғәзиз белә, улар, ирле-ҡатынлы, икеһе ике холоҡлораҡ булһа ла, бер-береһенең һүҙенән сыҡмай. Бигерәк тә етди мәсьәләләрҙә.
Наргизәне район үҙәгенә алып барып ҡуйҙы Ғәзиз, ә үҙе атаһының өйөн рәткә килтерергә тотондо. Ярҙам итеүсе егеттәр ҙә табылды. Береһе-бер күҙенә төртөп һүҙ әйтмәне. Әйтерлекме ни, ауылда булмаған хәл. Артында тетмәһен тетәләрҙер инде. Элекке өйөнә барып әйләнергә, Раузаның күҙенә ҡарарға көсө етмәне Ғәзиздең. Файза еңгәһе аша аҡса ебәрҙе. Бер аҙҙан Наргизәһен барып алды ла йәшәп киттеләр.
Ун өс йыл ғүмере ожмахта булды Ғәзиздең. Бәхет менән бәхетһеҙлек — игеҙәктәр. Хәйер, бәхетһеҙлек инеме икән? Балалары юҡ. Ауылдаштары, Наргизәнең ата-әсәһе лә торараҡ күнде. Сабир ағаһы ла йомшарҙы.
— Ҡәйнеш, Рауза килендең балаһы һинеке микән? Һин уларҙы ризыҡ-тәғәмдән өҙмәйһең дә бит, һуғымын, уныһын-быныһын ебәреп тораһың. Малайың һырлығып тора. Ә йәш килен буйға уҙмай… Бәлки, Урал һинеке түгелдер?
— Һөйләмә юҡты! Раузамы инде юлдан ҡайырылыр кеше?
Файза еңгә юғары идеалдар менән йәшәмәй ул. Тура һүҙле. Уйлағанын әйтмәй ҡалмай. Дөрөҫлөктө, ғәҙеллекте ярата. Йәшерәк сағында Сабирҙы тотам күҙҙән ысҡындырмай тотто. “Ирҙәргә ышанһаң!..” — тип кенә ҡуя ине. Күп нәмәгә ул һаман да шикләнеп ҡарай. Шиге булһа, төбөнә төшмәй ҡуймай торған ғәҙәте бар. Ә үҙе ғәҙел кеше. Байтаҡ хәбәрҙе Ғәзиз Файза еңгәһе аша ишетә.
Наргизә менән йәшәй башлағандарына ла ун өс йыл ваҡыт булып китте. Ун өс йылы ун өс көн хәтлем дә булманы. Бәхетле ине Ғәзиз. Эсенән ғорур ине. Донъя, ана, Венера Милосскаяның мәрмәр һынына һоҡланыуҙан туя алмай. Ғәзиздең ул таш һындан да камилыраҡ ҡатыны бар. Һәм ул бер үҙенеке генә. Венераға ҡарап ымһыналар, ә Ғәзиз бер үҙе камиллыҡтың берҙән-бер шаһиты. Шаһиты ғынамы, хужаһы ла.
Файза еңгәһенең икеләнеүле ишараһы сәменә тейҙе барыбер. Раузаны үҙҙәренең класташы, мәрйә ҡатынын айырып ҡайтҡан, отставкалағы офицер Айнур һората имеш, тигән хәбәрҙе лә ишетте. Нишләп өмөтләнә әле ул Айнур Раузаға? Раузаны кеше ҡуйынында күҙ алдына ла килтерә алмай Ғәзиз. Мохтаж итмәй ҙә инде, ҡарай. Риза булмаған тинеләр Раузаны…
Файза еңгәһенең шиге сәменә тейҙе барыбер. Рауза уртаҡ өйҙәрен һатып, район үҙәгенә күсенгәйне. Урал Раузаның ата-әсәһе янына ҡайтып йөрөй, йәй буйы ошонда була. Дөрөҫ инде, район үҙәгендә нимә күреп үҫһен ул?
Тәүге ике-өс йылда һис ниндәй аңлашыуһыҙ өйөнән сығып ҡасҡан Ғәзиз үҙен ҡурҡаҡ ҡуян кеүегерәк хис итһә лә, тора-бара улы, Раузаһы алдындағы яуаплылығын һәм ғәйебен аңлауҙан, элекке ғаиләһенә һуҡмаҡ һалырға тырышты.
Торараҡ, Раузаларға барып, Урал менән осрашыу рөхсәтенә өлгәште. Хәҙер малайы уның күҙ алдынан алыҫ түгел. Файза еңгәһенең “Һинеке түгелме икән әллә?” тигән икеләнеүенән дә арынды. Раузаның ризалығынан ДНК экспертизаһы эшләтте. Уныҡысы Урал! Дөрөҫөндә, Ғәзиз икеләнмәй ине. Раузамы уйнашҡа барыр кеше.
Ғәзиз бәхетле ине. Кешегә тағын нимә кәрәк? Яратҡан эше бар. Абруйы. Танһығы көҫәгән йәп-йәш һылыу ҡатыны ҡуйынында. Элекке ҡатыны, рәнйеше барҙыр, бәлки, дошманлашыуға барманы. Дингә инанысынандырмы, сабырлығын юймай. Урал менән мөнәсәбәттәре һәйбәт. Малайының һәр үтенесен үтәй. Тиҫтерҙәренән кәм-хур булмаһын, үҙен атайһыҙ хис итмәһен, тип тырыша. Үҙе менән урманға алып йөрөтә. Балыҡ ҡармаҡлайҙар. Урман серҙәрен төшөндөрә. Өй күтәреп сыҡты. Наргизәһе медпунктта эшләп йөрөй. Бәлки, балалары ла булыр. Улар әле лә бер-береһен яратып туя алмай ҙа инде.
Тик… Ә нишләп ерҙә бәхет менән бәхетһеҙлек ҡуша йөрөй икән ул? Бәхет, күктән төшкән кеүек, көтмәгәндә килеп ябырыла. Ә бәхетһеҙлек? Уны ла кеше көтөп алмай. Килә лә инә. Ни сәбәптән?
* * *
Николай Касатонов яҙмышы буйлап ҡаршылыҡтар аша атланы. Әле танылған бизнесмен тип һаналһа ла, ваҡытында “челнок” булып йөрөнө. Тәү осор Ҡытайҙан килолап-килолап аҡ ынйы алып сығып, шуларҙы ҡатыны менән икәүләп мәрйен итеп теҙеп һатты. Шунан сепрәк-сапраҡҡа күсте. Бер ни тиклем капитал туплағас, күтәренеп йөрөүҙәрҙән, ҡышҡы һыуыҡтарҙа һатыу итеп тороуҙарҙан арып, тапҡан аҡсаһын төҙөлөш эшенә һалырға ҡарар итте. Конкуренция көслө заманда төрлөсә йылғырлыҡтар үҙләштерҙе. Ер алыу, төҙөлөш алып барыу, төҙөгәнде һатыу мөнәсәбәттәр урынлаштыра белеү оҫталығына бәйле. Шешәһеҙ, табындарһыҙ бер эште лә башлап та, атҡарып та булмай. Бирешмәҫкә тырышты Николай. Сама юғалтмау яғында булды. 90-сы йылдарҙа йоғонто майҙандарын, бизнес йүнәлештәрен бүлешеү ауыр барҙы. мал, йәшәү мөхите өсөн барған ҡаты алыштарҙа ниндәй генә хәлдәргә тарыманы ул. Машинаһын шартлатып киттеләр. Үҙе иһә бер осор, талаш-тартыш үтә ҡуйырған саҡта боҫа биреп ултырып булһа ла, ярай әле, тере ҡалды. Ни саҡлым егеттәр мәрмәр таштар аҫтында ята хәҙер.
Донъялар бер сама ипкә һалынды. Әле бына район үҙәгенә юлдаш ҡасабала ғына ла Касатонов төҙөп һатҡан йорттарҙың һаны ла ике тиҫтәнән ашыуҙыр. Район хакимиәте, хоҡуҡ органдарында эшләүселәр ҙә уның коттедждарында йәшәп ята. Үҙен аяманы Касатонов. Аҡса ен менән бер икән, арбай, нәфсене аҙҙыра. Аңлай ул, бының бер аҙағы булырға тейештер.
Егерме бер йәшендә генә ғашиҡ булып өйләнгән Наташаһына ла тынғылыҡ булманы. Уға ике бала табып биргән Наталия Коляһының артыҡ мауығып китеүҙәрен күреп, тыйып та ҡараны, “тәрбиәләп” маташты. Әйтерһең, Николай үҙе өсөн генә тырыша! Хәйер, бизнес мөхите — амбициялар донъяһы ул. Һаҙлыҡ кеүек һурып алып бара. Наташа иһә, христиан динле ғаилә тәрбиәһе алыуы сәбәпле, Николайҙы ла ҡалыптарға индергеһе килә. Асылда хаҡлы. Николай үҙе лә — яҡшы ғаилә балаһы ул. Сиркәү юлын да аҙ тапаманы Касатонов. Әленән-әле бағымсылыҡ иғәнәһе күсерҙе, Наталияның ҡат-ҡат үтенестәренән һуң ауылдарында сиркәү төҙөттө. Бының өсөн хакимиәттең дә, ауылдаштарының да рәхмәтенә иреште. Наталияһы ла бермә-бер разый булды.
Һәммә нәмә лә ыңғай ғына бармай шул. Наталия бер көн уға шундай талап ҡуйҙы: “Ишетеп йөрөйөм, ышанғым килмәй ине. Һайла, Коля, йә Настяң, йә балаларың менән мин!” Касатонов Наташаһы алдында нисек кенә аҡланып ҡарамаһын, тегеһе һүҙенән ҡайтманы. “Дүрт яғың ҡибла, ике арала буталыуыңдан тыйылмаһаң, сыҡ та кит! Беҙ һинән башҡа ла бирешмәҫбеҙ. Минең, ана, тегеү ательем һау булһын, асыҡмабыҙ”. Эш асығыуҙа ғыналыр шул. Балалар йәтим була бит. Кешеләрен дә әйтер ине. Ошаҡлап ҡына торалар. Настяһына ла эҫенгән.
Настя — Өфө ҡыҙы. “Матурлыҡ конкурсы”на спонсор булырға күндергәйнеләр Николайҙы. Башта теләмәй генә ризалашты ла, сараның бигерәк сағыу, матур-матур ҡыҙҙар ояһы булыуы уны дәртләндерҙе лә ебәрҙе. Район үҙәгендәге туҡтауһыҙ эштән дә ялҡҡайны. Ә ниңә, “тормоштоң байрамдары” кем өсөн һуң? Касатонов кеүек айҡашып аҡса эшләгәндәргә байрам кәрәкмәйҙер шул. Уйындан — уймаҡ, шул конкурста ҡатнашҡан Настяның башын әйләндереп алһа, ҡыйыш китмәҫ. Ваҡытлыса ғына, күңел өсөн. Өфөгә барып йөрөгәндә бер йыуаныс булыр.
Касатонов Настяға фатир алып бирҙе. Уныһынан һуң ҡыҙыҡай машина һорай башланы. Ярлы ғына ғаилә балаһы бит инде, ә башы йоморо, нәфсеһе лә хаттин ашҡан. Наҙлы. Шул яғы бар. Бер көндө, ғүмере ҡыланмағанын, ҡасан мөнәсәбәттәрҙе законлаштырабыҙ, тип ысҡындырҙы. Ә Николай уға ундай вәғәҙә биргәне юҡ. Әйтерһең, Анастасия Касатонов тормошондағы үҙ урынын белмәй. Етмәһә, Касатоновтың үҙенә лә Анастасия менән араһын өҙөү ауырлашҡандан-ауырлаша бара. Ҡулына аҡса инә башлағас, Николай байтаҡ ҡына блондинкалар менән сыуалды. Наталия ул саҡта әллә һиҙмәне, әллә белеп тә өндәшмәне, әле килеп, анауындай ҡәтғи дәғүә ҡуя.
Юҡ, ғаиләһенән айырыла алмаҫ Николай. Наташа уға хәҙер бисә генә түгел, әллә ниндәй ҡандаш туған кеүек булып бөткән. Анастасияны берәй нисек бәхилләргә лә һыуындырырға тура килер. Оҙаҡ ҡайғырмаҫ, эшләмәй генә кеше елкәһендә йәшәргә өйрәнгән, берәйһен йүгәнләп алыр.
Яңы ғына төҙөлөп бөткән өс ҡатлы коттеджды һатыу мәшәҡәтле булды. Өфө кешеләре дәғүә итеп, ыҙғышҡа етеп бөттөләр. Саҡ осороп ҡотолдо. Шул уңышты матурлап, бер кинәнгәнсе билдәләп алырға ла, тиҙлекте кәметергә, ғаиләгә күберәк иғтибар итә башларға кәрәк. Кәрәкмәй уға Настя. Йәше үтеп бара. Шул елбәҙәктең хыянаттарын кисереп йәшәй аламы ни ул! “Һуңғы тапҡыр! Аҡтығы!” — тип үҙенә ант итә яҙҙы Касатонов.
Урынбаҫары Илгиз Әсфәтуллинға эсендәге кисерештәре хаҡында һөйләп торманы.
— Беҙгә һәйбәт кенә ял итеп алырға ваҡыттыр ул. Һин нисек уйлайһың? — тигән һорау ғына бирҙе.
— Мөмкин, — тип йәнләнеп китте Илгиз, — хоҡуғыбыҙ бар. Ресторан алабыҙмы?
— Ресторандары ла биҙҙерҙе. Бер үк йөҙҙәр. Бүктерҙе. Ҡырға сығып геүелдәшеп алмайбыҙмы?
— Ул да фекер! Минең тыуған яҡтарға барырға була. Бынан ни бары туғыҙ саҡрым. Беҙҙең урманды күрһәң! Ә тәбиғәт, шишмә, күлдәр! Ҡурсаулыҡ ул, урман иркен. Эш йәнлек атыуҙамы ни? Тура килһә, уныһын да булдырып була. Шашлыҡ бешерербеҙ. Наталия Львовнаны алаһығыҙмы?
— Сыҡмаҫ ул. Ял етһә, ата-әсәһе янына ауылға ҡайтыу яғын ҡарай. Балаларҙы машинаһына тейәп ала ла… Үҙеңдең кемдәрең бар? Әҙерләнегеҙ! Ҡуш егеттәргә, улар ни кәрәген белеп йүнәтер. Оҫтарып бөткәндәр. Байрам тиһәң, уларҙы ҡуш. Күмәк булмайыҡ. Кәрәкмәй. Һүҙе күп була.
— Һинме юҡ-бар хәбәрҙән ҡурҡыр кеше? Настяға машина ебәртәйекме?
— Кәрәкмәй. Наташаға хәбәрҙе бишкә түңкәреп алып баралар ҙа еткерәләр.
Эсенән йәнә: “Һуңғы тапҡыр, бынан кире Наташа әйткән рухиәтле тормош алып барыуға күсәсәкмен”, — тип үҙ-үҙен инандырып ҡуйҙы Николай.
Компания ике джип менән юлға сыҡты. Шашлыҡ өсөн ит, араҡы, “Шампанское” шараптарын, затлы-затлы закускалар тейәп алдылар. Аҡҡаш шишмәһе тирәһендә туҡтарбыҙ, тип ниәтләне юл күрһәтеүсе Илгиз. Ул был яҡтарҙы һәйбәт белә. Ошонда үҫте. Томбойоҡло күлендә һыу ингәне, балыҡ тотҡаны булды. Унда туҡтарға ярамаҫ. Егерь Ғәзиз шул тирәгә урмансы өйө һалып ҡуйҙы. Уның күҙенән ары тороу хәйерле. Ыҡҡа килмәй торған әҙәм. Йыл әйләнәһенә ошо урманды ҡыҙыра, урман айыуымы ни. Йәштән бисә алып ебәрҙе. Ул Наргизәһе лә инде, йәп-йәш көйө шул Ғәзиз ағайға һырыҡмаһа. Илгиздең үҙенең дә уға күҙе төшә ине. Егерҙың малына ҡыҙыҡҡандыр. Ҡыҙҙар хәҙер, кеҫәһе ҡалын булһа, ир-аттың йәшенә ҡарамай. Касатоновтың Настяһы ла бит Николайҙы орсоҡ кеүек өйөрөлтә. “Был урман беҙгә ата-бабаларыбыҙ мираҫы”, — тип һөйләнә ул Ғәзиз ағай, ә үҙен буш итмәйҙер әле. Әлеге кем ҡайҙан нимә таба, шунан файҙа күрергә ашҡынып ятҡан заманда ни. Ысынында, хәҙер кешеләрҙең киләсәктә ҡайғыһы юҡ. Иртәгәһен ни булырын кем белә? Бөгөн йәшәп ҡалырға кәрәк, тип баралар. Ана, Касатоновты ғына ал. Сиркәү һалдырып ҡуйған булды. Ә уның ниндәй афералар менән мал тапҡанын Илгиз белә.
Аҡҡаш шишмәһе ярынан тау үренә саҡлым ҡарағайҙар ултыртҡандар икән. Улары бер тиҫтер генә булып үҫеп ултыра. Шишмә сығышынан саҡ ҡына аҫтараҡ өҫтәл, ширлектәр рәтләгәндәр. Өҫтө ҡыйыҡлы. Ошонан да ҡулай урын табылмаҫ.
Ике водителде шашлыҡ ҡурып, өҫтәл әҙерләргә ҡалдырҙылар ҙа, дүртәүһе урман эсенә юлланды. Бынау тиклем ҡалын урманға килеп тә, берәй ҡабан сусҡаһымы, һис булмаһа, ҡуянмы атып ала алмаҫтармы? Бәлки, боланға ла юлығырҙар.
* * *
Ғәзиз урманға, ғәҙәтенсә, Уралды эйәртеп сыҡҡайны. Каникулы бөтөп бара. Йөрөп әйләнһен. Урманға эҫенһен, яҙмышын атаһы һөнәренә бәйләү теләге бар, буғай. Ә ниңә? Тәбиғәт кешене хур итмәй, ҙур итә. Ғәзиз яҙмышынан уңманы, тип кем әйтә ала? Уңды бит. Эшен ярата. Наргизәһе, бер бөртөк кенә булһа ла уланы бар. Раузаһының тупһаһын да һыуытмай.
Уралға ул урман йәнлектәренең холоҡ-фиғеле, был урмандың ҡурсаулыҡ булыуы, ошонда эшләгән осорҙа браконьерҙар менән көрәше хаҡында күп һөйләгәне бар. Әле лә шулай һөйләшә-һөйләшә байтаҡ ара үттеләр.
— Арыманыңмы?
— Юҡсы… — Урал да атаһы һымаҡ сыҙам булырға теләй. Һыр биреп бармай. Юҡҡа ғынамы ни атаһы уны түләүле спорт секцияһына йөрөтә.
Моторҙар тауышы урман һуҡмағынан атлаусыларға йәнәшәләге арба, машина юлы буйынан ишетелде. Ғәзиздең ҡолағы урман кейегенеке кеүек булып бөткән. Машиналар икәү. Икеһе лә сит илдеке булһа кәрәк. Моторҙары шыңшымай, ырылдамай ғына геүелдәй.
— Саҡырылмаған ҡунаҡтар… Ике машина… Күмәктәр булһа кәрәк. Урал, һин, улым, ауылға кире борол. Егеттәргә әйт, йәһәтләп машиналары менән килә һалһындар. Бер үҙем генә быларға ҡаршы тора алмам.
— Нишләп инде… Икәүбеҙ бит. Мылтыҡ бар.
— Икебеҙ генә эш ҡыра алмабыҙ. Егеттәр машина менән килһен. Йә ҡыуалап барырға тура килер.
Урал теләмәй генә ауыл яғына боролдо. “Атайым ҡурҡаҡ микән ни? Браконьерҙар менән икәүләп алышһалар, еңәләр бит инде. Ә даны ни тора! Тегеләрҙең ҡулын күтәртеп, арттарынан ҡушкөбәк тоҫҡап, ауылға алып ҡайтып инерҙәр ине. Урал был хаҡта мәктәптәге иптәштәренә һөйләр. Шунан да ҡыҙыҡ ваҡиғаның булыуы мөмкинме? Ә әсәһе? Ул иһә, “тас атаҡас”, тип һөйөнөр. Боролорға кәрәк. Хәҙер атаһын ҡыуып етер ҙә, тегеләрҙе икәүләп ҡулға алырҙар”, — тип уйланды малай.
* * *
Пикникка сығыусыларҙың юлы уңманы. Исмаһам, бер ҡыр йәнлеген осратһалар. Һунар йәһәт эшләнә торған эш түгел шул. Көнө буйы тәпәйләп тә, уңышҡа өлгәшһәң — өлгәшәһең, өлгәшмәһәң — юҡ. “Кәзәһенән — мәҙәге” тип урман ҡыҙырыуҙан ләззәт кисереүселәр ҙә, берәр йәнлек алмай тороп туҡтамай торған ҡомарлылар ҙа була.
Ә Касатоновтарға нимә? Булмағас, булманы инде. Йөрөнөләр ҙә кире боролдолар. Шишмә буйында ҡалған водителдәр был эшкә өйрәнеп бөткән, усаҡ яғып ҡуҙ төшөргән, алып килгән әҙер итте танауҙарҙы ҡытыҡлатырлыҡ итеп ҡыҙҙырып яталар. Өҫтәлгә ризыҡ-тәғәм, шешәләр теҙелеште. Һауа саф. Көҙгә табан булғас, серәкәй-фәлән дә ыҙаламай. Китте байрам, китте туй. Баштараҡ музыканы ла яйыраҡ ҡуйғайнылыр, торараҡ уныһын да асып ебәрҙеләр. Илгиз егерҙы уҫал ти ҙә ул, ә былар бит кейек атманы, тәбиғәт кем өсөн һуң, кешеләр өсөн түгелме ни? Ошонда ял итеп, байрам ойоштороп алырға ла рөхсәт һорарға ни! Килһен, һөйләшерҙәр. Касатоновты районда кем белмәй? Егерь ишеләр менән генә уртаҡ тел тапҡанмы ни ул! Шешәләр бушаған һайын ҡаны ҡыҙа барған компания өсөн ике донъя — бер мөрйә була барҙы.
Пикниктағылар буш шешәләрҙе ағас ботаҡтарына теҙеп ҡуйып, сәпкә тейҙереүҙә мәргәнлек ярышы ойошторорға булдылар.
* * *
Атаһының эҙен юғалтты Урал. Бергә саҡта ошо һуҡмаҡтан китеп баралар ине лә инде. Ошо тирәләлер ул, ҡайҙа китһен ти. Бара торғас, Урал музыка, кешеләр тауышын шәйләне. Теге саҡырылмаған ҡунаҡтар, тимәк. Атаһы ла ошо тирәләлер. Ярҙам көтәме икән? Тауыштар тирәһенәрәк еткәс, малай ҡыуаҡ араһына боҫто. Күмәк икәндәр ҙә… Алты кеше. Быларҙы икәүләшеп кенә ҡулға ала алмаҫтар ине, моғайын. Атаһы хаҡлы булған. Ауылдан кешеләр йыйып килтерергә ҡушылғанды Урал юҡҡа тыңламаған. Хәҙер һуң инде. Атаһы ғына күренмәй. Ул да берәй ерҙә йәшенеп, ярҙам көтөп ултыралыр.
Бер заман пикниктыҡылар сәп итеп теҙеп сыҡҡан шешәләргә ата башланылар. Шешәләр сылтыр-сылтыр итеп ҡала, тегеләр шау-гөр килеп шатланыша. Һәм ҡапыл… Урал муйынына нимәлер килеп кәзәлеүҙән сүгәләп ултырған еренән һикереп торҙо һәм, ҡотолоу юлын эҙләгәндәй, ҡайҙа табан икәнен дә аңғармай, йүгерергә маташты, әммә ауыртыуға сыҙай алмай ҡысҡырып ебәрҙе лә йөҙ түбән ауып китте.
Ял итеүселәр, ҡыуаҡтар араһынан килеп сығып, күҙ алдарында йығылған малайҙы күреп, айнып киткәндәй булды.
— Делаем ноги! Живо! — тип бойорҙо Касатонов. Компания йәһәт кенә машиналарына тейәлде һәм һыпыртыу яғын ҡараны.
* * *
Енәйәтселәр өҫтөнән суд ике йыл тирәһе барҙы. Башта Ғәзиз район прокуратураһы, суды тупһаларын тапаны. Урындағы хоҡуҡ органдарының ҡарарына ышанманы. Юғары судҡа мөрәжәғәт итте. Исмаһам, яраланған малайҙы ташлап ҡасмаған булһалар, уны больницала ҡотҡарып алып ҡала алырҙар ине бит.
Ә былай… Урал ауыртыу шогын күтәрә алмаған. Ә уға пуля барып тейеү, йәнәһе лә, — осраҡлылыҡ. Ниәт итеп, махсус атмағандар. Компанияны браконьерлыҡта ла ғәйепләп булмай, имеш… Штраф һалдылар һәм шартлы срокка хөкөм иттеләр. Хатта балаға кемдең пуляһы тейеүен дә, имештер, асыҡлай алмағандар. “Шальная пуля… непреднамеренное убийство… Хулиганство…”
Ғәзиздең сәсе ағарып, яурыны төшөп китте. Күңеле ҡатты. Эсенә йомолдо. Асылып һөйләшмәй. Битараф ҡарашлы бабайға әүерелде лә ҡуйҙы. Нимә өсөн йәшәне һуң? Донъя йыйҙы. Малайҙы уҡытырға тип аҡса тупланы. Бер бөртөк булһа ла нәҫел дә ҡалдыра алмағас, ирлек бурысын үтәмәне булып сығамы? Ағастары үҫеп ултыра, өйө шыңғырлап тора… Тик береһе лә күҙенә күренмәй.
Рауза ла олоғайып китте. Район мәсетендәге дин мәктәбендә хәҙер дәрестәр бирә. Ғәзиз уның райондағы өйөнә әллә нисә барып килде. Береһе-бер һүҙ башлай алмай. Шым ғына ултыралар-ултыралар ҙа, Ғәзиз ауылға ҡайтып китә. Бер барғанында Рауза уны: “Доғалар ятла, Ғәзиз, күңелеңде баҫыр”, — тип оҙатып ҡалды. Әллә инде… Йәштән ылыҡмағас…
Ғәзиздең ҡайғыһы ваҡыт үтеү менән тәрәнәйә генә барҙы. Берҙән, улын һағынһа, икенсенән, Рауза алдындағы гонаһы йәнен тунаны, өсөнсөнән, теге бәйелһеҙ компанияның иректә булыуынан эсе өҙөлдө. Уларҙан үс алғыһы килә башланы. Төндәр буйы төрлө пландар ҡорҙо. Һәммәһен дә берәм-берәм атып сыҡһаң инде… Төрмәгә ултыртырҙар. Ышандырып алған Наргизәһе нишләр? Раузаһы ла шып бер үҙе ҡала. Уға, ярай, намаҙлығы ярҙамсы булыр. Ә Наргизәгә? Уның әле, яңы ғына өлгөргән емеш кеүек, һутлы сағы.
Төндәрҙең береһендә Фекла иҫенә төштө Ғәзиздең. Төпсөнмәһә лә, ҡолағына яғылып-яғылып ҡалғаны бар, ырым-фәләнгә оҫта, тиҙәр ине. Файза еңгәһе Наргизәгә лә Фекла хаҡында шыбырлап маташты шикелле. Ғәзиз генә ауыҙын да астырманы. “Барып әйләнергә кәрәк әле шул Феклаға…” Ғәзиз шул ҡарарында нығынды.
Фекла сихырсы ҡарсыҡҡа оҡшамағайны. Баҡсаһы ал да гөл. Донъяһы ла ҡараулы. Үҙе килеп тороп алсаҡ. Йортоноң ихатаһында ярҙам һорап килеүселәрҙе ҡабул итә торған аласыҡ бар. Эсе тулы, стена буйлатып, үләндәр эленеп тора. Үҙе йәшәгән өйө лә зауыҡлы.
Ул Ғәзизде иғтибар менән тыңланы. Ишеткән икән уның хәлен. Ғәзиз уға ғәйепһеҙҙәрҙең еңел яза менән ҡотолоуын, бының ғәҙел түгеллеген, шуларҙан үс алғыһы килеүен йәшермәне.
— Ауыр йомош менән килгәнһең, Ғәзиз, ауыр йомош менән, — тип уйға ҡалды Фекла. — Быны эшләп була… Тик… Үкенмәҫһеңме?
— Ә улар рәхәт йәшәһенме ни? Бер гонаһһыҙ берҙән-бер баламдың башына еттеләр. Быйыл, бына, мәктәпте тамамлар ине. Университетҡа уҡырға инергә ниәте бар ине. Атайымдай күргән урманымды уға тапшырырға өмөтләндем. Мин һыҙланырға, улар рәхәт йәшәргә тейешме?
Фекла мөйөштәге иҫке һандығынан ҡара сепрәккә төрөлгән һөйәктәр килтереп сығарҙы.
— Нәҫелдән-нәҫелгә күсеп йөрөй. Ҡара эттең һөйәктәре. Тотонғаным юҡ ине лә… — тип ҡуйҙы. Шуларҙы Ғәзиздең ҡулына тотторҙо. Үҙе уны уратып йөрөп, нимәләрҙер һөйләнергә тотондо. Һөйләнә-һөйләнә лә “Һөс!” тип ҡуя. Тора-бара Ғәзиздән әйттерә башланы шул һүҙҙе. — Ҡабатла!
— Һөс, һөс, һөс!
…Феклаға барып әйләнгәнен ул берәүгә лә әйтмәне. Үҙе лә онота башлағайны инде. “Нимә белә тиһең шул бисә, ҡыланалыр инде. Ундайҙар хәҙер етерлек”, — тип ҡулын һелтәне.
Рауза Уралдың өс йыллығын уҡытты. Унда барып ҡайтты. Кеше араһында ла йәм юҡ. Урманда ла күңелһеҙ. Урмандағы өйө янына электр генераторы ҡуйҙырғайны. Уңайлыраҡ булып китте. Сәй ҡайнатыу еңел. Усаҡ яғырға ла йыбана хәҙер. Күңеле төшмәй.
Телевизорын ҡабыҙып ебәрҙе. Бик диҡҡәт бирмәй, хәбәрен тыңлай-тыңлай юҡ-бар мәшәҡәт менән булашып йөрөһә, ҡолағына сағылғанды ишетеп, экранға текләне. Өфө янындағы коттедждар ҡасабаһында йәш кенә ҡатынды эт талаған! Ҙур ғына ҡап-ҡара эт эңерҙәрәк ҡайҙандыр атылып килеп сыҡҡан да быға ташланған. Тауышҡа йыйылышҡан кешеләр ҙә аралап ала алмаған, теге эт ҡатынды ботарлаған да ташлаған. Шунан ҡайҙалыр саптырып китеп олаҡҡан. Өй беренсә белешкәндәр, бер кемдең дә ундай эте юҡ. Теге ҡатын бер ерҙә лә эшләмәгән Анастасия Сафронова икән. Уның бизнесмен Николай Касатоновтың һөйәркәһе булыуы ғына билдәле…
“Ә нишләп Касатоновтың үҙе түгел, ваҡиғала ҡатнашмаған һөйәркәһе?..” — Ғәзиздең башы зиңкеп китте. Күп тә үтмәне, ошондай уҡ хәл район үҙәгендә ҡабатланды. Ольга исемле ҡатынды ҙур ҡара эт ботарлап ҡасҡан. Ольга Касатоновтың төҙөлөш компанияһында водитель булып эшләгән Вадимдың ҡатыны булып сыҡты. Район үҙәгендә паника башланды. Булмаған хәл! Этте полиция хеҙмәткәрҙәре ҡасаба буйлап та, тирә-яҡ урманды һөҙөп эҙләп тә таба алманы. Хәбәр Ғәзиздәрҙең район ҡасабаһына алыҫ булмаған ауыл кешеләрен дә хафаға һалды. Ул ниндәй эт икән ул? Тәүбә-тәүбә! Кискеһен урамға сығыу ҙа ҡурҡыныс! Аҙна үттеме-юҡмы, ауылдаштары Илгиздең улын баҫтырған теге эт. Йылғыр, спортсмен малай ихаталарына инә һалып, ҡапҡаһына бик һалып өлгөргән. Ҡара эт иһә абалап-абалап ҡоймаға һикергеләгән, мылтыҡ тотоп килеп сыҡҡан Илгизде күреп, ҡасып киткән. Халыҡ йәнә геүелдәп китте. Нишләп атып ала алмайҙар шул этте? Байтаҡ ир-ат күмәге йыйылышып, районды айҡап йөрөнө, туғай, һаҙлыҡ тирәләре ҡалманы. Эт юҡ!..
Хәлдәрҙең йүнәлешен һәм ваҡиғаларҙың мәғәнәһен, ҡара эттең ҡайҙан килеп сыҡҡанын бер Ғәзиз генә аңлай ине. Тик төшөнмәй: нишләп ҡара эт Уралдың һәләкәтенә ҡыҫылышы булмаған кешеләрҙе һәләк итә? Нишләп ғәйеплеләргә ҡағылмай? Уларҙан да, Ғәзиз кеүек, юғалтыу хәсрәтен кисертергә теләүме был? Ваҡиғалар артабан да былай дауам итһә, фажиғәләр сылбыры бик оҙон булыуы ихтимал бит! Һәм был Ғәзиздең үҙ хәсрәтен бүтәндәр муйынына ла тағырға яҫҡыныуынан килеп сыға түгелме? Былай ярамай! Ғәзиз кисекмәҫтән Фекланы күрергә тейеш!
— Ә мин нимә эшләй алайым? — тип ҡаршы алды уны Фекла. — Ҡара эттең һөйәге һинең ҡулыңда ине бит! Уны һин үҙең һөсләнең! “Үкенмәҫһеңме?” — тип һораныммы?
— Һораның. ..
— Этте хәҙер һин үҙең генә туҡтата алаһың!
— Минең һәләтем юҡ. Ул нишләптер ғәйепһеҙ кешеләргә ташлана!
— Ҡара көстө ысҡындырыуы ғына еңел, уның ҡайҙа табан йүнәлерен кем белһен?
— Зинһар…
— Ул эт хәҙер һинең ихтыярыңда! Бүтән миңә килеп йөрөмә! Нисек булдыраһың, шулай туҡтат!
Ғәзиз Фекланан тура өйөнә ҡайтты. Мылтығын яурынына элеп урманға сығып китер алдынан Наргизәһен ҡосағына алды. Ҡосаҡҡа һыймалы ғына Наргизә. Теге саҡ күл эсендә тәүләп ҡосағына алғандағы кеүек. Ғәзиздең ғүмерендәге иң затлы яҙмыш бүләге бит. Уралдың ғүмере өҙөлөүҙән бөгөлөп төшкән иренең ҡайғыһын күтәреште. Раузаға барып йөрөүҙәрен тыйманы. Әле лә иренең устары, беләге ҡоршауына ингәндән ҡараштары яҡтырып китте.
— Наргизә, иртәгә урман өйөнә кил. Рулгә ултырма. Ильяс алып килер.
— Ярар һуң… Бәлки, хәҙер үк бергә китербеҙ?
— Бөгөн кәрәкмәй. Райондан кешеләр килә. Һөйләшәһе бар. Мотлаҡ кил! Эш бар.
Сабир ағаһының улы Ильясҡа ла һуғылды.
— Еңгәң менән иртәгә урман өйөнә килегеҙ, эш бар.
…Үҙенә үҙе атҡан Ғәзизде, яҙып ҡалдырғанынса, улы Урал янына ҡуйырғамы, юҡмы, тип аптырауға ҡалды ауылдаштары. Үҙеңә ҡул һалыу ҙур гонаһ һанала. Ундай мәйетте зыярат ҡапҡаһынан индерергә ҡушмайҙар. Кәртәләү тышына ерләйҙәр.
Ауыл халҡына Ғәзиздең изгелеге күп тейҙе, ауыр йылдарҙа ил-ер мөлкәтен, ас керлән кеүек ябырылып, үҙенеке генә итергә яҫҡынған бәндәләр нәфсеһен аҙҙырғанда, ауыл осонан башланып офоҡтарға тиклем тартылған урмандарын һатырға бирмәй, айҡашып йөрөп алып ҡалды.
Улы янына ҡуйырға булдылар. Аллаһ алдында яуапты үҙе бирер.
— Бәхетем бар, еңгә, тигән була торғайны Ғәзиз ҡәйнешем, — тип оҙаҡ илауланы Файза еңгәһе. — Бәхет хаҡы ҡыйбат була шул ул. Кем булһа ла бәхетле булырға теләр ине. Бәхетте кем яратмаһын? Бәхеттең хаҡы ҡыйбат шул ул… Бәхеттең хаҡы ҡыйбат…
Тамара Ғәниева.
https://shonkar.com/articles/-bi-t/2022-10-01/syua-k-nd-ge-bo-lo-yam-yr-hik-y-tamara-nieva-2973203
Чем занимался Хантер Байден в совете директоров украинской энергетической компании Burisma
КИЕВ (Рейтер) — Во время своего пребывания в совете директоров одной из крупнейших газовых компаний Украины Хантер Байден, сын бывшего вице-президента США Джо Байдена, был По словам людей, знакомых с ролью Байдена в компании, он считается полезным неисполнительным директором с влиятельным именем.
ФОТОГРАФИЯ: На этой фотографии из архива бывший вице-президент США Джо Байден и его сын Хантер Байден посещают баскетбольный матч NCAA между Джорджтаунским университетом и Университетом Дьюка в Вашингтоне, США, 30 января 2010 г. REUTERS/Jonathan Ernst/File Photo
Роль Байдена в Burisma Holdings Ltd стала предметом пристального внимания после необоснованных обвинений президента США Дональда Трампа в том, что Джо Байден неправомерно пытался помочь бизнес-интересам своего сына в Украине.
Интервью с более чем дюжиной человек, в том числе руководителями и бывшими прокурорами Украины, рисуют картину директора, который консультировал по юридическим вопросам, корпоративным финансам и стратегии в течение пятилетнего срока пребывания в совете директоров, который закончился в апреле в этом году.
По словам трех человек, Байден никогда не посещал Украину по делам компании в то время.
Также говорили, что его присутствие в совете директоров не защитило компанию от самой серьезной проблемы: серии уголовных дел, возбужденных украинскими властями против ее владельца Николая Злочевского, мультимиллионера, бывшего министра экологии и природных ресурсов. Обвинения касаются налоговых нарушений, отмывания денег и лицензий, выданных Burisma в период, когда Злочевский был министром.
Разоблачения в жалобе разоблачителя о том, что Трамп и его личный адвокат Руди Джулиани настаивали на том, чтобы украинцы продолжили расследование в отношении Burisma и роли Хантера Байдена, вызвали расследование импичмента демократами в Палате представителей. Трампа обвиняют в том, что он приостановил военную помощь США Украине, чтобы оказать давление на Киев с целью расследования его потенциального соперника-демократа на президентских выборах в США в следующем году.
Джулиани утверждал, не предоставив доказательств, что Джо Байден настаивал на увольнении главного прокурора Украины, чтобы прекратить расследование в отношении Burisma и Злочевского, чтобы защитить своего сына.
Хантер Байден, 49 лет, отрицает правонарушения. В публичном заявлении от 13 октября его адвокат Джордж Месирес сказал: «Несмотря на тщательную проверку, ни один правоохранительный орган, ни внутренний, ни иностранный, никогда не утверждал, что Хантер совершал правонарушения в любой момент в течение своего пятилетнего срока».
В интервью ABC News, которое транслировалось во вторник, Хантер Байден, оглядываясь назад, сказал, что, возможно, было неверным решением присоединиться к совету директоров Burisma, когда его отец был вице-президентом, но добавил: «Не совершил ли я ошибку, основанную на каком-то этическом упущении? Точно нет.»
Байден в интервью добавил, что не обсуждал с отцом свои деловые отношения в Украине, за исключением одного короткого разговора, в котором отец сказал ему: «Надеюсь, ты знаешь, что делаешь».
Адвокат Хантера Байдена не ответил на запросы о комментариях.
Связанное освещение
Джо Байден также отрицал какие-либо правонарушения, заявив, что в 2016 году он призывал к смещению тогдашнего главного прокурора Виктора Шокина из-за его неэффективности в борьбе с коррупцией в Украине, широко распространенной проблемой, с которой сталкиваются как Соединенные Штаты, так и европейские страны. Союз уже давно выделен.
Пресс-секретарь предвыборного штаба Джо Байдена Эндрю Бейтс заявил: «Дональд Трамп так боится баллотироваться против Джо Байдена, что отправил свое президентство в штопор, пытаясь шантажировать Украину, заставив ее вмешаться в наши выборы, повсеместно опровергнутой ложью. ”
Burisma и Злочевский не ответили на запросы о комментариях.
В сентябрьском интервью агентству Рейтер бывший прокурор Украины Юрий Луценко сказал, что положение Хантера Байдена в совете директоров, когда его отец был вице-президентом, не вызывает беспокойства. «С точки зрения украинского законодательства (Хантер Байден) ничего не нарушал», — сказал Луценко.
Новый генеральный прокурор Украины Руслан Рябошапка, вступивший в должность в августе, заявил, что ему не известно о каких-либо правонарушениях со стороны Хантера Байдена. Его офис объявил 4 октября, что он пересматривает 15 предыдущих расследований, связанных с Злочевским, но решение о том, как действовать против него или людей, связанных с ним, принято не было.
Белый дом отказался от комментариев.
«ЦЕРЕМОНИАЛЬНАЯ ФИГУРА»
Злочевский, основавший Burisma в 2002 году, занимал пост министра при тогдашнем президенте Украины Викторе Януковиче с 2010 по 2012 год. его по имени Девон Арчер, в апреле 2014 года.
Компания заявила, что хочет усилить корпоративное управление. Согласно двум источникам, близким к компании, Burisma также стремилась привлечь международные инвестиции, а также расширить свою деятельность за рубежом.
Александр Онищенко, бизнесмен и бывший депутат украинского парламента, который знает основателя Burisma, сказал, что это была идея Злочевского назначить Байдена директором. «Это должно было защитить (компанию)» в то время, когда в отношении нее шло расследование, сказал Онищенко, покинувший страну в 2016 году. В преддверии назначения Байдена народное восстание привело к смещению поддерживаемого Россией Януковича. в феврале 2014 года.
Слайд-шоу ( 7 изображений )Байден, юрист по образованию, входил в совет директоров американской компании, а также создал инвестиционную фирму вместе с другими выпускниками Йельского университета Арчером и Кристофером Хайнцами, пасынком бывшего сенатора США Джона Керри.
По словам четырех источников, близких к компании, Байден дважды в год посещал заседания совета директоров Burisma, причем все они проводились за пределами Украины.
Источник, близкий к компании, сообщил, что Байден принимал участие в стратегических переговорах и делился своим мнением и опытом. В перерывах между заседаниями правления «были постоянные звонки, диалог, обмен советами, рассмотрение разных вариантов», — сказал источник. «Также обсуждалось расширение на другие рынки», — добавил источник.
Другой источник, близкий к Burisma, сказал, что Байден помогал с анализом нефтегазовых активов, которые компания рассматривала для покупки за границей, хотя сделка так и не состоялась. Компания рассматривала возможные приобретения в Европе, Казахстане и США, сообщил источник и еще один человек, близкий к Burisma.
Оба источника сообщили, что примерно в то время, когда был назначен Байден, Burisma также стремилась заключить сделку по финансированию с иностранными инвестиционными фондами, в том числе с одним в Соединенных Штатах.
Байден помог найти юристов для работы над этим процессом до того, как он сорвался из-за начала войны на востоке Украины, сказал один из этих двух источников. «Он был церемониальной фигурой», — добавил этот человек.
BURISMA PAYMENTS
Вопрос о том, сколько Байден заработал в Burisma, также стал центральным вопросом. Трамп изобразил Хантера Байдена как человека, заработавшего огромные суммы денег в Burisma, что, по мнению президента, свидетельствует о возможных правонарушениях.
В сообщении от 6 октября в своем обычном аккаунте в Твиттере Трамп сказал, что Хантер Байден «получал 100 000 долларов в месяц (плюс, плюс) от украинской компании, хотя у него не было опыта работы в энергетике». В сообщении в Твиттере он добавил, что это не могло быть законным, и как президент он «ОБЯЗАН расследовать возможную или, вероятно, КОРРУПЦИЮ».
Согласно платежным записям, просмотренным Reuters, которые, по словам двух бывших сотрудников украинских правоохранительных органов, принадлежат Burisma, компания выплатила около 3,4 миллиона долларов компании Rosemont Seneca Bohai LLC, которая контролировалась Арчером, в период с апреля 2014 года по ноябрь 2015 года.
В частности, отчеты показывают 18 месяцев, в течение которых Rosemont Seneca Bohai выплачивала два платежа по 83 333 доллара в месяц за «консультационные услуги». Два источника сообщили, что один из этих ежемесячных платежей предназначался Байдену, а другой — Арчеру. Рейтер не смог самостоятельно проверить подлинность документов или сколько денег получил Хантер Байден.
Один из источников сообщил, что прокуратура получила отчеты об оплате в ходе одного из своих расследований в отношении Burisma, связанного с деятельностью компании до назначения Арчера и Байдена в совет директоров. Украинский депутат обнародовал копии записей на конференции для СМИ на прошлой неделе.
Адвокат Арчера не ответил на запрос о комментариях.
РАССЛЕДОВАНИЯ
Луценко, сменивший Шокина на посту генерального прокурора Украины в 2016 году, взял на себя налоговое расследование в отношении Burisma, а десять месяцев спустя закрыл дело, после того как компания выплатила компенсацию в связи с налоговым расследованием.
Бывший прокурор сказал, что любые проблемы, которые были у Burisma, не были связаны с Байденом. В дополнение к закрытому налоговому расследованию украинские власти начали расследование в отношении лицензий, выданных Burisma, и отдельное расследование по делу об отмывании денег в отношении основателя Злочевского. Оба они были вновь открыты в последние месяцы, но ни один из них не относится к периоду после того, как Байден вошел в совет директоров.
Burisma и Злочевский публично не комментировали возобновление расследования.
Дополнительные репортажи Катерины Малофеевой и Натальи Зинец в Киеве, Юстины Павляк в Варшаве, Антона Зверева в Москве и Стива Холланда, Карен Фрайфельд и Тревора Ханникатта в Вашингтоне, округ Колумбия; Монтаж: Кассел Брайан-Лоу
Burisma, украинская газовая компания, связанная с сыном Джо Байдена, объяснение
Burisma, украинская газовая компания, связанная с сыном Джо Байдена, объяснение Значок поискаУвеличительное стекло. Это означает: «Нажмите, чтобы выполнить поиск». Логотип InsiderСлово «Инсайдер». Значок шевронаОн указывает на расширяемый раздел или меню, а иногда и на предыдущие/следующие параметры навигации.ДОМАШНЯЯ СТРАНИЦАПолитика
Значок «Сохранить статью» Значок «Закладка» Значок «Поделиться» Изогнутая стрелка, указывающая вправо.Скачать приложение
Вице-президент Джо Байден машет рукой, выходя из самолета Air Force Two со своей внучкой Финнеган Байден и сыном Хантером Байденом в аэропорту Пекина 4 декабря 2013 года. Рейтер- Украинская газовая компания, связанная с сыном бывшего вице-президента Джо Байдена, неоднократно упоминалась в связи с импичментом президента Дональда Трампа.
- Во время телефонного разговора 25 июля Трамп призвал президента Украины начать расследование в отношении бывшего вице-президента Джо Байдена и его сына Хантера Байдена, а также опровергнуть теорию заговора, связанную с 2016 годом.
- Трамп хотел, чтобы Украина начала расследование Работа Хантера в Burisma Holdings, украинской газовой компании.
- Хантер начал работать в Burisma в 2014 году. Это было примерно в то же время, когда бывший вице-президент возглавлял усилия администрации Обамы по оказанию давления на Украину с целью искоренения коррупции.
- Трамп и его личный адвокат Руди Джулиани без каких-либо доказательств предположили, что Байден неправомерно оказывал давление на Украину, чтобы она уволила прокурора, который когда-то проводил расследование в отношении Burisma Holdings.
- Хотя некоторые наблюдатели за соблюдением этики раскритиковали решение Хантера работать в Burisma в связи с тем, кто его отец, нет никаких доказательств правонарушений или незаконных действий с его стороны или со стороны бывшего вице-президента.
- И нет ничего конкретного в поддержку предположения, что Байден оказывал давление на Украину, чтобы она предприняла действия в интересах его сына.
- В то время как в Сенате идет процесс импичмента, команда защиты Трампа продолжает утверждать, что Байдены виновны в коррупции в Украине, несмотря на отсутствие доказательств.
- Посетите домашнюю страницу Business Insider, чтобы узнать больше.
Украинская газовая компания Burisma Holdings неоднократно фигурировала в связи с импичментом президента Дональда Трампа.
В телефонном разговоре от 25 июля Трамп призвал президента Украины Владимира Зеленского начать расследование в отношении бывшего вице-президента Джо Байдена и его сына Хантера Байдена, а также фиктивной теории заговора о том, что Украина, а не Россия, вмешалась в выборы 2016 года.
Трамп хотел, чтобы Зеленский начал расследование в отношении Байденов в связи с работой Хантера на Burisma, несмотря на отсутствие доказательств правонарушений или незаконной деятельности со стороны кого-либо из них.
Вот что мы знаем о компании и о том, как она вовлечена в перепалку между Трампом и Байденами.
Краткая информация о Burisma Holdings:
- Burisma Holdings входит в число крупнейших независимых газовых компаний Украины.
- Компания была основана в 2002 году Николаем Злочевским, союзником бывшего президента Украины Виктора Януковича — пророссийского лидера, который был свергнут в 2014 году и с тех пор живет в России в изгнании.
- Burisma принадлежит кипрской офшорной компании Brociti Investments Limited, которая, согласно документам, принадлежит Злочевскому, сообщает BuzzFeed News.
- Злочевский занимал пост министра экологии Украины при Януковиче, вступив в эту должность в 2010 году. его и его бизнес, включая подозрения в уклонении от уплаты налогов и отмывании денег.
Что мы знаем о роли Хантера Байдена в Burisma:
- В апреле 2014 года сын Байдена Хантер вошел в совет директоров Burisma Holdings. Хантер входил в совет директоров до начала 2019 года.
- В то время в пресс-релизе компании говорилось, что Хантер будет «отвечать за юридическое подразделение Holdings и будет оказывать поддержку компании среди международных организаций».
- Хантер сказал New York Times, что пресс-релиз не соответствует действительности, и что он никогда не отвечал за юридические дела компании.
- Он присоединился к компании примерно через месяц после того, как Россия аннексировала Крым, что стало катастрофическим моментом, который продолжает вызывать разногласия между США и Россией и связан с продолжающимся конфликтом на востоке Украины.
- Сообщается, что за время работы в Burisma Хантер получал компенсацию до 50 000 долларов в месяц.
- С самого начала роль Хантера в Burisma подвергалась критике со стороны органов по надзору за соблюдением этики как конфликт интересов его отца, который в то время все еще был вице-президентом и активно занимался оказанием давления на Украину, чтобы она лучше справилась с искоренением коррупции. Но некоторые наблюдатели за этикой в то время также заявили, что, если не будет четких доказательств того, что Хантер получил работу, чтобы влиять на внешнюю политику США, то нет причин для беспокойства.
- Его прием на работу в Burisma был расценен как попытка компании укрепить свой имидж и представление о том, что у нее тесные связи с США, поскольку мир очерняет Россию за ее аннексию Крыма, сообщает Times.
- Йошико М. Эррера, профессор политологии Висконсинского университета в Мэдисоне и эксперт по России и Евразии, сказал The Washington Post: «Я думаю, что существует конфликт интересов, даже если он не нарушает никаких законы. Это большое дело. Это вице-президент, который является ключевым лицом политики администрации Обамы в отношении Украины, а его сын неожиданно нанят на должность директора в совет директоров крупнейшей частной газодобывающей компании Украины».
- При этом Хантера никогда не обвиняли в правонарушениях, связанных с его работой в Burisma.
- Хантер также сказал, что у него был только один короткий разговор с отцом о Burisma, в котором не было подробностей о сделке. Джо Байден сказал, что узнал о роли своего сына в компании из новостей.
Вот почему это теперь связано с импичментом Трампа:
- Трамп и его адвокат Руди Джулиани предположили, что Байден ненадлежащим образом использовал свою роль вице-президента, чтобы добиться отставки человека по имени Виктор Шокин с поста главного прокурора Украины в порядке чтобы помочь своему сыну не попасть в коррупционные расследования.
- Трамп признал, что во время телефонного разговора 25 июля с президентом Украины Владимиром Зеленским, избранным в апреле, он обращался к расследованию дела Байдена и его сына.
- Белый дом опубликовал меморандум о телефонном разговоре, в котором показано, что Трамп неоднократно оказывал давление на Зеленского, чтобы тот провел расследование в отношении Байденов.
- «Много говорят о сыне Байдена, о том, что Байден прекратил уголовное преследование, и многие люди хотят об этом узнать», — говорится в служебной записке. «Если вы можете вникнуть в это… мне это кажется ужасным».
- Этот звонок также занимает центральное место в жалобе осведомителя от сотрудника разведки, в которой говорится, что Трамп, среди прочего, просил Зеленского «инициировать или продолжить расследование деятельности бывшего вице-президента Джозефа Байдена и его сына Хантера Байдена».
- В жалобе утверждается, что Трамп использовал «власть своего офиса, чтобы добиваться вмешательства иностранного государства в выборы в США в 2020 году».
- Скандал вокруг звонка и жалобы разоблачителя вызвал расследование об импичменте Трампа, которое в конечном итоге привело к его импичменту.
- Трамп попытался перевернуть ситуацию, утверждая, что реальная проблема заключается в роли Байдена в Украине в качестве вице-президента, и продолжает указывать на увольнение Шокина и работу Хантера в Burisma.
- После того, как Шокин был назначен генеральным прокурором Украины в феврале 2015 года, он унаследовал расследование в отношении Злочевского. В конце концов он также начал еще одно расследование в отношении прибыльных газовых лицензий, которые были предоставлены компаниям Злочевского, когда он занимал пост главного министра в правительстве Януковича.
- Но к марту 2016 года Шокина уволили. Сотни украинцев провели демонстрацию перед офисом президента, призывая к увольнению Шокина, а украинский парламент проголосовал за его отставку.
- В течение нескольких месяцев до этого США и другие страны добивались отставки Шокина, потому что он не предпринял согласованных усилий по борьбе с коррупцией. Байден, который руководил работой администрации Обамы в Украине, был в центре этих усилий и пригрозил удержать кредитные гарантии от Украины на 1 миллиард долларов, если Шокина не уволят.
- Итак, это правда, что Байден был среди тех, кто настаивал на увольнении Шокина с поста главного прокурора Украины, но, по данным Bloomberg, к тому времени, когда это произошло, расследование в отношении Burisma было бездействующим.
- По сообщению Times, украинские и американские официальные лица также обсуждали вопрос о том, использовал ли Шокин угрозу судебного преследования против Burisma, чтобы вымогать взятку.
- Дарья Каленюк, соучредитель Украинского центра противодействия коррупции, заявила The Washington Post: «Шокин не вел расследование. Он не хотел расследовать деятельность Burisma. наоборот, потому что он провалил это расследование».
- Юрий Луценко, бывший генеральный прокурор Украины, покинувший пост в конце августа, заявил в интервью Bloomberg в мае, что ни Байден, ни Хантер не являются предметом расследований: «Я не хочу, чтобы Украина снова стала объектом США президентские выборы. Хантер Байден не нарушал никаких украинских законов — по крайней мере, на данный момент мы не видим никаких правонарушений. Компания может платить своему совету столько, сколько хочет».
- Луценко добавил: «В конце дня Шокин подал заявление об отставке».
- Кроме того, Луценко 26 сентября заявил The Washington Post: «С точки зрения украинского законодательства [Хантер Байден] ничего не нарушал».
- Луценко в интервью Los Angeles Times 29 сентября повторил свои предыдущие комментарии и сказал, что не видел никаких доказательств правонарушений со стороны ни Байдена.
- Трамп 3 октября стоял на лужайке Белого дома и в очередной раз призвал Украину провести расследование в отношении Байденов.
- 4 октября стало известно, что новый генеральный прокурор Украины Руслан Рябошапка пересматривает прошлые расследования в отношении владельца Burisma. Это повысило вероятность возобновления расследования, сообщает Wall Street Journal.
- Рябошапка 4 октября также сообщил Рейтер, что ему не известно о каких-либо доказательствах правонарушений со стороны Хантера и что он не связывался с иностранными юристами по этому делу.
- Многочисленные свидетели по делу об импичменте заявили, что нет доказательств незаконной деятельности Байденов в отношении Burisma.
- Свидетели также связывают решение Трампа заморозить военную помощь Украине примерно на 400 миллионов долларов с его призывом к расследованию, предполагая, что это была явная услуга за услугу. Короче говоря, они утверждали, что Трамп приостановил помощь, пытаясь заставить Украину начать расследование, которое опорочит имя Байдена и принесет политическую пользу президенту.
- На слушаниях по делу об импичменте в Сенате защита Трампа продолжает переключать внимание с президента на Хантера и бывшего вице-президента.
- Байден отклонил предложения республиканцев о том, что он должен дать показания в процессе импичмента. «Мне нечего защищать. Это все игра», — сказал Байден журналистам 27 января.
Подпишитесь на уведомления от Insider! Будьте в курсе того, что вы хотите знать.
Подписаться на push-уведомления
Читать далее
Украина Бурисма Холдингс Дональд ТрампПодробнее. ..
Анализ жесткого диска Хантера Байдена показывает, что он и его фирма получили около 11 миллионов долларов с 2013 по 2018 год. Фирма обвиняется во взяточничестве, а его работа с китайским бизнесменом теперь обвиняется в мошенничестве, согласно анализу NBC News копии жесткого диска Байдена и учетной записи iCloud, а также документов, опубликованных республиканцами в двух комитетах Сената.
Документы и анализ, которые не показывают, что он сделал, чтобы заработать миллионы на своих китайских партнерах, вызывают вопросы о национальной безопасности, деловой этике и потенциальном юридическом риске. В декабре 2020 года Байден признал в своем заявлении, что в отношении его налогов проводится федеральное расследование. NBC News первой сообщила, что бывший деловой партнер предупредил Байдена, что ему следует внести поправки в свои налоговые декларации, чтобы указать доход в размере 400 000 долларов США от украинской фирмы Burisma. Источники в Конгрессе от Республиканской партии также говорят, что если республиканцы вернут себе Палату представителей этой осенью, они потребуют дополнительные документы и выяснят, пошли ли какие-либо доходы Байдена его отцу, президенту Джо Байдену.
«На него не распространяются никакие правительственные правила этики», — сказал Уолтер Шауб, бывший директор Управления государственной этики США, который сейчас является экспертом по этике в Проекте государственного надзора. Однако Шауб добавил, что «крайне важно, чтобы ни в Министерстве юстиции, ни в Белом доме никто не вмешивался в уголовное расследование в Делавэре». Шауб ранее поднимал вопросы о новом направлении работы Хантера Байдена, продаже его собственных картин, что создавало возможность купить картину, чтобы купить предполагаемое влияние, а также о том, что Белый дом был вовлечен в сделки, договорившись, что ни один из покупателей имена должны быть известны Байдену, Белому дому или общественности.
Фрэнк Фильюцци, бывший помощник директора ФБР по контрразведке, сказал, что существует риск для национальной безопасности, когда иностранные державы, такие как Китай, видят возможность сблизиться с кем-то вроде Байдена. «Все дело в доступе и влиянии, и если вы можете скомпрометировать кого-то, у кого есть и доступ, и влияние, это даже лучше», — сказал Фильюцци, ныне корреспондент NBC News. — Еще лучше, если эта цель уже скомпрометировала себя.
Документы и анализ показывают, что немногие из сделок Байдена когда-либо осуществлялись, и проливают свет на тогда, как быстро он тратил свои деньги. Расходы, собранные на его жестком диске, показывают, что с октября 2017 года по февраль 2018 года он тратил более 200 000 долларов в месяц на роскошные гостиничные номера, платежи Porsche, стоматологические услуги и снятие наличных.
Хантер Байден, сын президента Джо Байдена, выступает перед гостями Белого дома на пасхальном яичном рулете на Южной лужайке Белого дома 18 апреля. Эндрю Харник / APБайден признался, что прожигал деньги, чтобы оплатить вечеринки с незнакомцами, которые регулярно воровали у него, и он изо всех сил пытался выплатить несколько ипотечных кредитов или не отставать от алиментов и выплат на содержание ребенка своей бывшей жене. В своей автобиографии «Красивые вещи» он говорит, что деньги от Burisma «превратились в главный инструмент во время моего самого крутого скольжения в зависимость» и «преследовали меня, чтобы я тратил безрассудно, опасно, разрушительно. Унизительно. Так я и сделал.»
В заявлении о разводе в феврале 2017 года адвокат бывшей жены Байдена сказал, что непогашенные долги пары были «шокирующими и огромными», и что они задолжали по налогам в размере 313 000 долларов. Согласно заявлению, они возвращали чеки своей домработнице и были должны деньги врачам и терапевтам. В заявлении утверждалось, что Хантер Байден много тратил на наркотики, стриптиз-клубы, проституток и подруг, «оставив семью без денег для оплаты законных счетов».
Представитель Байдена говорит, что все его налоговые обязательства перед IRS теперь выполнены. Два источника, знакомые с этим вопросом, подтвердили NBC News, что голливудский поверенный Кевин Моррис начал консультировать Байдена в 2020 году и договорился о выплате около 2 миллионов долларов, которые Байден задолжал IRS.
Однако эксперты по правовым вопросам говорят, что оплата счета не освобождает Байдена от уголовной ответственности и не обязательно списывает его долги.
Аналитик NBC News Чак Розенберг, бывший сотрудник Министерства юстиции, сказал, что выплата Байденом того, что он должен, может даже рассматриваться как признание уголовных нарушений. По словам Розенберга, неуплата налогов в течение многих лет, а не одного или двух лет, помогает установить умысел, что в противном случае может стать проблемой для прокуроров в делах «белых воротничков».
Оплата счета, по словам Розенберга, может помочь Байдену, если ему грозит вынесение приговора, и «смягчить часть ущерба, но не отменяет преступления. Это было бы похоже на возврат денег в банк, который вы ограбили. Ты все равно ограбил банк.
Байдена представляет бывший федеральный прокурор Кристофер Кларк в продолжающемся уголовном расследовании в Делавэре. Кларк отказался комментировать запись. Прокуратура США в Делавэре отказалась от комментариев.
NBC News получила копию жесткого диска ноутбука Байдена от представителя Руди Джулиани и изучила деловые отношения Байдена с 2013 по 2018 год на основе информации, доступной на жестком диске, и объема документов, опубликованных Сенатом.
Республиканцы в комитетах Сената по финансам и национальной безопасности, которые тогда возглавляли Чак Грассли из Айовы и Рон Джонсон из Висконсина соответственно, опубликовали свой первый отчет о деловых операциях Байдена в сентябре 2020 года. В отчете на 87 страницах говорится, что Байден «обналичил in» на его имя, но Джонсон сказал в интервью перед его публикацией, что в отчете «нет массовых дымящихся орудий».
Находясь в меньшинстве, республиканцы из двух комитетов все еще просматривают и анализируют несколько сотен страниц финансовых и деловых документов, связанных с Байденом и его деловыми партнерами, по словам человека, знакомого с работой комитета.
Байден отрицает какую-либо незаконную деятельность и заявил в интервью CBS News, что «полностью сотрудничает» с федеральным расследованием в Делавэре. «И я абсолютно уверен, на 100 процентов, — сказал он, — что по окончании расследования с меня будут сняты все обвинения».
Байден и КитайБайден заработал 5,8 миллиона долларов, что составляет более половины его общего дохода с 2013 по 2018 год, на двух сделках с китайскими деловыми кругами.
Самые прибыльные деловые отношения Байдена заключались в том, что он выступал в качестве консультанта в проекте с компанией, которая принадлежит некогда влиятельному китайскому бизнесмену, которого теперь считают задержанным на его родине.
Согласно деловым записям, упомянутым в отчете Сената, Hudson West III, предприятие, финансируемое китайской нефтегазовой компанией CEFC и ее председателем Е Цзяньмином, заплатило Owasco P.C. 4 790 375,25 долларов. в течение примерно одного года.
Президент Джо Байден разговаривает со своим сыном Хантером Байденом, который держит на руках внука президента Бо Байдена, когда они идут на борт Air Force One на базе ВВС Эндрюс, штат Мэриленд, 26 марта 2021 года. Патрик Семански / AP файлFiles с правительственной выставкой в Вашингтоне, округ Колумбия, Owasco P.C. контролируется Хантером Байденом.
Обзор личных и корпоративных электронных писем на жестком диске Байдена дает мало информации о каком-либо бизнесе, который он вел от имени Hudson West III, а в его автобиографии нет никаких подробностей о его деловых отношениях с Китаем.
Одна из немногих обсуждаемых потенциальных возможностей для бизнеса появляется в серии обменов электронной почтой между Байденом, несколькими американскими партнерами и китайскими лицами, связанными с Hudson West III.
Они говорили о потенциальной газовой сделке на острове Обезьян в Луизиане в 2017 году, но, похоже, никакой сделки заключено не было, и никакие общедоступные документы не указывают на какую-либо покупку, продажу или соглашение.
Бритт Синглтери, адвокат, проводивший комплексную проверку сделки с Monkey Island и еще одной сделки, сказал NBC News, что в конечном итоге сделки не сошлись воедино, потому что они просто не имели смысла.
«С финансовой точки зрения это не сработает», — сказал Синглтери, потому что сделки были слишком большими и слишком рискованными для Хантера Байдена, его дяди Джима Байдена и их китайских партнеров.
Ссылаясь на адвокатскую тайну, Синглтари сказал, что не может обсуждать свои рекомендации по сделкам с Хантером Байденом, его дядей Джимом или двумя китайскими сотрудниками Hudson West III, Мервином Яном и Цзяци Бао. Он назвал Яна и Бао «очень умными» и сказал, что состоялись две встречи, одна в Атланте и одна в Новом Орлеане. Хантер Байден присутствовал на встрече в Новом Орлеане.
Синглтери был советником Судебного комитета Сената в 1970-х, где он встретился с тогдашним сенатором. Джо Байден. Синглтари говорит, что он считает, что его выбрали, потому что Джо Байден и, в конечном счете, Хантер Байден знали, что он не втянет китайских бизнесменов или Байденов в плохие деловые сделки.
В 2018 году китайская прокуратура обвинила Е Цзяньмина в «экономических преступлениях», включая предполагаемое мошенничество и взяточничество, и задержала его для допроса. С тех пор он не появлялся на публике.
Представитель посольства Китая в Вашингтоне сказал NBC News: «Мы не знакомы с делом, которое вы упомянули, и, боюсь, мы не можем предоставить информацию по этому поводу».
Согласно отчету республиканского Сената, Hudson West III, CEFC и еще одна фирма были вовлечены в определенные транзакции, которые были «среди тех, которые были определены как потенциальные попытки вывода средств».
Сеть по борьбе с финансовыми преступлениями Министерства финансов США описывает расслоение средств как «отделение незаконно полученных денег от их преступного источника путем их расслоения посредством серии финансовых транзакций, что затрудняет отслеживание денег до их первоначального источника».
Но в отчете не говорится, был ли Хантер Байден лично причастен к каким-либо сделкам, которые предполагалось включать в себя «расслоение».
Байден, похоже, также работал на одного из деловых партнеров Йе. Патрик Хо был осужден федеральным судом США за подкуп высших должностных лиц в Чаде и Уганде для заключения нефтяных сделок в этих странах, начиная с сентября 2014 года. Присяжные установили, что Хо, работая в CEFC, давал или пытался дать взятку чиновникам на сумму до 2 долларов. млн. В марте 2019 года его приговорили к трем годам лишения свободы.а затем выслан из США по истечении срока тюремного заключения.
Документы Федерального суда и электронные письма на жестком диске Байдена указывают на то, что Хо работал в CEFC и был партнером Е. Хо работал над провальным проектом Monkey Island.
Хадсон Уэст телеграфировал компании Байдена, Owasco, 1 миллион долларов от Hudson West III в марте 2018 года с служебной строкой для «представительства доктора Патрика Хо Чи Пинга», согласно отчету Сената и электронным письмам на жестком диске Байдена.
Байден никогда не фигурировал в досье по делу Хо, и на его ноутбуке нет электронных писем, указывающих на то, что он участвовал в разработке юридической стратегии по делу или составлял какие-либо юридические документы, помимо его предложения о том, кого использовать в качестве адвоката Хо.
«Я не углублялся»Байден написал в своей книге о том, как немногие из его деловых сделок принесли ощутимые результаты. Он сказал, что не был «отчаянным», прежде чем получил место в совете директоров украинской газовой компании Burisma в 2014 году, но деньги были «полезными» и пришли в «удачное» время. Он сказал, что это означает, что ему не нужно так усердно работать, чтобы найти клиентов, «самая трудоемкая часть моей работы — бурение двадцати сухих скважин, чтобы, наконец, выйти на чистую прибыль», и что это позволяет ему проводить больше времени со своим умирающим. брат, Бо.
В пресс-релизе в мае 2014 года сообщалось о включении Байдена в совет директоров компании в качестве главы юридического отдела. В какой-то момент с мая по декабрь 2014 года Burisma якобы дала взятку украинскому чиновнику, чтобы тот помог остановить совместную британо-американскую сделку. расследование отмывания денег в отношении топ-менеджера Burisma, согласно электронному письму Госдепартамента со ссылкой на украинского прокурора.
В своей книге Байден описывает усилия, которые он предпринял до того, как устроился на работу в Burisma, чтобы убедиться в этичности компании, а также шаги, которые он не предпринял. Он прочитал отчет фирмы по корпоративным расследованиям под названием Kroll, которая дала компании справку о состоянии здоровья, но он был «обеспокоен» тем, что отчет был полуторагодичной давности. Он написал, что его юридическая фирма заказала собственное исследование и что Burisma «проверила все важные пункты». Его юридическая фирма рекомендовала Burisma ввести еще более строгие этические принципы, и работа Байдена заключалась в том, чтобы претворить их в жизнь.
По словам Байдена, ни одна из следственных фирм не знала о расследовании в отношении топ-менеджера Burisma. Байден сказал, что Великобритания разморозила британские активы исполнительной власти в начале 2015 года и закрыла дело в 2018 году. коррупции, которая восходит к тому времени, когда Украина была бывшей республикой Советского Союза».
Он написал, что всегда знает, что его имя — товар, но что он подходит для этой работы. Он сказал, что в мире нет места, которое не входит в сферу влияния его отца, но никто в Burisma «даже не намекнул, что хочет, чтобы я повлиял на администрацию».
Деньги для «семьи»Хотя республиканцы предположили, что упоминание Байденом в электронном письме о необходимости денег для его «семьи» относится к более крупному клану Байденов, ничто в документах Сената или на жестком диске не указывает на то, что он зарабатывает деньги специально, чтобы поделиться с другими членами семьи, включая своего отца.
Неподтвержденные данные с жесткого диска и документов, а также из автобиографии Байдена и заявления о разводе, поданного его бывшей женой в 2017 году, согласуются с тем, что Байдену нужны были деньги на бывшую жену и детей, оплату обучения и ипотеки, а также на его расточительство. личные траты. Однако если республиканцы возьмут под свой контроль Конгресс, что вполне вероятно, они воспользуются своим правом вызова в суд, чтобы попытаться найти и выявить любые финансовые связи между отцом и сыном.
«Члены семей президентов и других политических деятелей будут зарабатывать деньги», — сказал Шауб, специалист по этике.